Chelys

Κατασκευή λύρας χέλυς (τίτλος Εργασίας)

Λυροποιός
έργο του.. Αναξίλα
Κωμωδία
χρονολογία .. 4 αι πχ

ἐγὼ δὲ βαρβίτους, τριχόρδους, πηκτίδας,
κιθάρας, λύρας, σκινδαψὸν ἐξηρτυόμαν.
πῶς ἔχεις; ὡς ἰσχνὸς εἶ.

Β. ἀπόλλυμαι. τρέφω γὰρ ἐν ἀγρῷ χωρίον.
ἐν τοῖς βαλανείοις οὐ τίθεται λουτήρια.
ξανθοῖς τε μύροις χρῶτα λιπαίνων,
χλανίδας θ᾽ ἕλκων, βλαύτας σύρων,
βολβοὺς τρώγων, τυροὺς κάπτων,
ᾠὰ κολάπτων, κήρυκας ἔχων,
Χῖον πίνων, καὶ πρὸς τούτοις
ἐν σκυταρίοις ῥαπτοῖσι φορῶν


Τί χτυπάει ο Ερμής με το σφυρί; Σαν σφήνα οι άκρες (σίμαι) μπαίνουν τελευταία; Γι' αυτό το λόγο φαίνεται πού και πού στο βραχίονα μια γραμμή; Όλα αυτά φαίνονται σαν '' Ἐφεσήια γράμματα''. Να θυμόμαστε τον σοφό. Μας θυμίζει με το χαμόγελο στα χείλη: υπάρχει τάξη. Αρχή, μέση και τέλος.
Κομψή, αεράτη, λεπτή η λύρα. Εύκολα βρίσκεις ό,τι ζητάει. Μπορείς να μαστορεύεις αυτοσχεδιάζοντας, όπως ο Ερμής. Οι άνθρωποι οι εξοικειωμένοι με το κυνήγι, τη θάλασσα, που είναι κοντά στη φύση, ξέρουν να δένουν και να λύνουν. Δεν είναι τυχαίο πως τα δεσίματα είναι μαγικά, ιερά.
Απ' αυτό εξαρτάται η ζωή. Ο Οδύσσεας σαν καλός μουσικός οπλίζει το φονικό τόξο.
Αν ο εφευρέτης της λύρας τοξότης ήταν; Παιχνίδι καθαρής τύχης; Δυνατά σύμβολα. Άμεσα ή έμμεσα συσχετιζόμενα. Η μουσική μέσα στο μύθο και ο μύθος μέσα στη μουσική. Ο Φήμιος σώθηκε από τη φονική οργή. Συγκινητικό στιγμιότυπο: προστατεύει πρώτα τη λύρα. Το νεύρο του τόξου σιγεί. Είναι ύβρις να σκοτώνεις έναν μουσικό.
Μερικά ευρήματα από όστρακα χελώνας έχουν τρύπες με μεταλλικά υπολείμματα (καρφιά;) Ο Ερμής δούλευε με σιδερένιο γλύφανο. Ερμηνεία με επιφύλαξη. Κάθε εποχή, κάθε καλλιτέχνης έχει τη δικιά του "ατμόσφαιρα"- "αύρα"- "χρώμα", "ποιητική αδεία", κανόνα. Έχει ενδιαφέρον αφού καταγράψουμε την πρώτη εντύπωση, να την κλειδώσουμε, και εκ των υστέρων να τη συγκρίνουμε με τα δεδομένα. ( Μέθοδος της ''ιερής αγελάδας'').

Επισημαίνεται το εξής αξιοπερίεργο: ένας σπουδαίος στρατηγός, αλλά δεν παίζει λύρα. Το σύστημα μουσικής προπαιδείας προετοιμάζει τους νέους για θεατρικές παραστάσεις. Κάθε γειτονιά με τη σειρά της στήνει το χορό. Μαθαίνουν τα τραγούδια και πριν την παράσταση αντίλαλει η πόλη, τα εργαστήρια, όπου μαζεύονται, για παρέα, ζεστασιά. Πλούσιοι, φτωχοί συνεργάζονται, σε όποια παράταξη και αν ανήκουν.

Φαντάσματα συχνά παραπλανούν και στην επιστήμη. Επιβεβαιώνει η κατάθεση περί την περίφημη ''λύρα του Έλγιν.''

Η περιπέτεια αρχίζει. Χάσαμε την ελπίδα να δούμε στο Λονδίνο μιαν αρχαία λύρα. Ίσως να μάθουμε κάτι στο Παρίσι ; Αστέρι της Γαλλικής Ακαδημίας ανακοινώνει: βρέθηκε μουσικό εργαστήριο στη Δήλο! Να μην μακρυλογώ. Απογοήτευση πάλι, διπλή. Δόθηκε συμβολική ονομασία. Κι' όμως μαθαίνουμε ότι βρέθηκαν όργανα. Φιλική συμβουλή: χρειάζεται ύψιστη διπλωματία για να αγγίξεις. Υπάρχει ωστόσο είδηση από το μουσείο του Πειραιά, όπου θα βρείτε μουσικά όργανα, λύρα από καύκαλο χελώνας και αυλούς από τον τάφο ενός μουσικού (;). "...ξεχωρίζουν τα ευρήματα από τον «τάφο του ποιητή», που βρέθηκε στη Δάφνη, τα οποία περιλαμβάνουν τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούσε και τα πλακίδια όπου έγραφε τα τραγούδια του.''

Τι κομίζουμε από τις γραπτές μαρτυρίες; Λίγα και πολλά. Λίγα για μαστοριά, πάρα πολλά σκόρπια, κατακερματισμένα, φευγαλέα αναφορά για κατασκευή μία λύρα. Έμμεσα όμως
δείχνουν πώς μια στρατιά τεχνιτών, υψηλής εξειδίκευσης δούλεψαν στα οργανοποιεία. Βελόνα στα άχυρα ψάχνει, όποιος θέλει να βρει σαφείς συμβουλές. Λεπτομερή περιγραφή σίγουρα υπήρχε, όπως δείχνουν οι τίτλοι χαμένων έργων. Πραγματείες πολλά υποσχόμενα. Είμαι πεπεισμένος πως κάποια από αυτά θα έρθουν στο φως. Σχεδόν όλοι οι λόγιοι στην αρχαιότητα καταπιάστηκαν με ζήλο, για θέματα περί μουσικής. Η έρευνα αργά αλλά σταθερά πλουτίζει κάθε χρόνο το Θησαυρός της αρχαίας ελληνικής μουσικής. Από τα μοναστήρια, από τα βάθη της Ανατολής, απο έρημο που δεν πέφτει μια σταγόνα νερό, από τα βιβλία που έγιναν κάρβουνο όταν εξερράγη ο Βεζούβιος, τώρα ξεφυλλίζονται με αξονικό τομογράφο...

...όπως και είναι, ο πρώτος που ''λαλεί'', είναι ο Όμηρος, και οι πνευματική κληρονόμοι, με πολλά αινίγματα.

Aν ο Όμηρος µίλησε πρώτος ο τελευταίος είναι ο Ανδροτίωνος. εκμυστηρεύεται ένα μεγάλο μυστικό. Κατονομάζει την ψηλή και χαμηλή χορδή, ¨ δεξιτερὴν ὑπάτην'' και ''λαιὴ νήτη''.
Η αρχαία κιθάρα, ευγενή συγγενή της λύρας, αποκαλύπτει πώς σταυρώνετε ο αρμός του άνω βραχίονα με τον ζυγό.
Τι ώθησε να επινοούν το ένωσεις αρμός και πήχεις; Ίσος το όργωμα, τα άρματα, η μεταφορά; Για τις πρώτες λύρες εύλογο ήταν να χρησιμοποιούν κέρατα.
Αν κόβουν τα άκρα, άνετα διαμορφώνεται μια υποδοχή για το ζυγό, ενώσις που μοιάζι τριαίνα , 'Ψ'. Στο 'υ' κάθεται ο ζυγός, δεν γυρίζει με το τράβιγμα τον χορδών. Το κέρατο είναι κούφιο, αν τρυπάμε το αρμό, με σφήνα-άκρα αξονικά ασφαλίζεται τελεία, μείνει στι θέσι του στατερά ο ζυγός κατά το αρμόσεις.

Χαράξουμε λοιπόν μια πορεία , θα εξετάζουμαι ''μιλούμενα'' ονόματα των χορδών, την καταγωγή και την χαρακτήρα τους. Με αρμόζουσα προσοχή μελετάμε τον αρμό , το καμπυλωτό βραχιόνα , το σκληρό καβούκι. Πώς άραγε θα τρυπηθεί , τοποθετώντας μέσα δόνακες , ( σε τι χρησιμεύει , που θέλει να στέκει το ''δόναξ υπολύριος''), πώς βαστάει η μεμβράνη , η μάγαδις , ή χορδοτόνο;
Πέρνουμε φόρα τώρα, να βρούμε με τους σάτυρους του Σοφοκλή τον κλέφτη, και τι λύρα. Μας προειδοποίησε ο Όμηρος., αλλά φτάνοντας στο Σπήλαιο του Ερμή , σαν ιχνευτές, μένουμε άφωνοι. Πρωτάκουστη η μελωδία , άγγιγμα ψυχής. Όσο συντροφεύει, όσο και αν ξεχαστεί- ξαναγυρίσει, ο ήχως την λύρα , τονίζοντας με κόλλοπες-δαχτυλίδια, είναι πηγή χαρά, παριγοριά.

Ξεχωριστά εξετασθούν τα νομίσματα και οι επιγραφές. Ξακουστή τεχνίτες φιλοτεχνούν ανάγλυφα μουσικά όργανα, με λεπτομέρειες που δεν βλέπουμε από ζωγράφο . Και το ''λογιστήριο'' του κράτους καταγράφει τι εισάγουν, τι ξοδεύουν, μισθούς , υλικά , αμοιβή των μουσικών, όργανα..., βέβαια λακωνικά. Να χαράξεις πέτρα , θέλει οικονομία.
Ξύλινη, κεράτινη, ελεφαντοδοντότινι λύθρες με*πλήκτρα *μαζί με τα άλλα όργανα , πολύτιμα αντικείμενα βρούμε στους κρατικούς θησαυρούς.Υλικά που φέρανε τα καράβια , χορδές, , δέρματα, ξύλα, μέταλλα. * Καράβια, μερικά ήταν ήδη εργαστήρια, καθ' οδόν *επεξεργάζοντας πολύτιμα υλικά.
*Οι λύρες *καμωμένα απο ελφαντόδοντο , επιχρυσωμένα, πιθανόν συνοδεύανε ιεροτελεστίες , τα ξύλινα, κεράτινα ήταν μάλλον *για καθημερινη χρήση, *μαθήματα, συμπόσιο. Βιομιχανίες *απασχόλησαν *εκατοντάδες εργάτες, πρέπει να τροφοδοούν με ύλικά, εξοπλισμό. ...ξύλο, κέρατο, δέρμα, χορδή, μεταλλικών εξαρτημάτων..., ...ράσπα, *ξύστρα, *σφυρί, αμόνι, *πριόνι *τρυπάνι...

Oι Έλληνες με σκεπάρνι και αστεία αντιμετωπίσανε τους "άτακτους" μουσικούς, αν τάραξαν τα νερά της καλής κοινωνίας. Κωμωδιογράφοι τους περιγελούν. Και στη Σπάρτη αγανακτησμένος έφορος απειλεί. Τι σχέδιο είχε , τι ήθελε να πετύχει ο λυροποιός ;Τι είχαν στο μυαλό τους όταν είπαν τήνελλα, λέξη που σχηματίστηκε από τον Αρχίλοχο, ο οποίος, για να μιμηθεί τον ήχο χορδής λύρας (ή κιθάρας), άρχιζε ένα θριαμβευτικό ύμνο "τήνελλα, ώ καλλίνικε, χαίρε". ...βλίτυρι, θρεττανελό, τορέλλη.


Iερή πράξη ήταν το άγγιγμα ( ψαλμός ) των χορδών. Έτσι οι χορδές ονομάζονται Ήλιος, Άρης, Αφροδίτη..., παίρνουν ονόματα για να προσδιορίζουν και πρακτικά θέσεις, υπάτη, μέση, νήτη, λιχαχνός... Υπάτη, γιατί ύπατον είναι το πιο ψηλό, νήτη, γιατί "νέατον" είναι το πιο χαμηλό; Αινίγματα. Θέσεις των πλανητών, "αρμονία των σφαιρών"; Παραμείνει για την φαντασία . Ο αυλός έχει ήχο που µοιάζει σαν βούισμα των σφηκών. Το αντηχείο, η παλλόμενη μεμβράνη απο δέρμα, ξεχωρίζει τη λύρα, είναι πρωτάκουστο , δεν απαντά στην φύση . Αυτό κάνει τους σατύρους να είναι χαμένοι, υπερφυσικό ''τέρρας'' η λύρα. ''Του τόξου τη νευρή ... χελιδόνι''. Αλλά η λύρα είναι αλλιώς , με το καβαλάρη που µεταδίδει για το μεμράνι παλμούς. Έχουν ήθος οι χορδές, αλλιώς στα άκρα , αλλιώς στη μέση.

Κάθε όργανο έχει οικείο τόπο, γενέτειρα , χώρο και χρόνο εκεί που καλύτερα ισακουστεί.Το καυτό καλοκαίρι , γενέτειρά του ¨Ερμη, που με τα τζιτζίκια συντροφεύεις, εκεί τεντώνεται σαν τύμπανο η μεμβράνη, πάλλεται, συναγωνίζεται με τέττιγες η λυρα . Δεν είναι παθητική συντροφιά, αδιάφορο συναυλία. Οι αρχαίοι πίστευαν, πως τα τζιτζίκια υπηρετούν τις Μούσες. Η ασέβεια τιμωρείται με τύφλωση, οι σειρήνες κλαίνε με με σπασμένα φτερά.Τζίτζικας σώζει τον μουσικό όταν σπάσει μια χορδή, συμπληρώνοντας το κενό. Οι χορδές , όσο καλά και στριμμένες, με κολοφώνιο, συχνά σπάνε. Κι εκεί που πιστεύαμε , πως η φύση δεν απαντάει, εκτελείται θεϊκή αποστολή.
Νεαροί επιστήμονες στο εργαστήριό εξετάζανε τι λύρα. Θα ήταν ενδιαφέρον το πείραμα να γίνει στο "οικείο" περιβάλλον, να δούμε αν το τραγούδι του τέτιγξ ταιριάζει. Ό,τι και να ειναι, οι μούσες εποπτεύουν τη μουσική, συμβουλεύοντας τον Σωκράτη , ''μουσική ποιεί και εργάσου".

Αρχή για μύθο, τέχνη, επιστήμη: μια γραμμή, η τεντωμένη χορδή. Αρμονία, κόρη του Άρη και της Αφροδίτης. Μέτρησε αναλογίες, θεμελίωσης ύψιστη μαθηματική.
Άραγε, δεν είναι υποτιμητικό, να ψάξουμε τον ταπεινό εργάτη, για να μας κατασκευάζει μια γερή, δυνατή χορδή. Αδικος οαριστοκράτης οποίον ντροπή δεν είναι η εξορία, αλλά πως έναν λυροποιό βάλανε στο σπίτι του. Άδικος ο κόσμος, φωνάζοντας λυροποιό τον άχρηστο πολιτικό.
βέβαια να περιεργάζεται κανείς τη λύρα, είναι κοπιαστικό. Ίσως αυτό είναι ο λόγω για έλλειψη περιγραφών. Μόνο από τον Ευσέβιο , λίγες αράδες, για χορδή, κόλλοψ. Μαθαίνουμε, το έντερο ψήνετε , στρίβεις, και πιθανόν μυρίζει άσχημα κατά το καθάρισμα.

Άγγιγμα χορδών, άγγιγμα ψυχής. Αναγνωρίσουμε αμέσως ποιος είναι ο μουσικός.
Σαν να ξεχάστηκε όμως το πλήκτρο, το αξεχώριστο ''συντροφιά''. Δεν αναρωτήθηκε μέχρι τώρα κανείς τι σημαίνει η χρήση του πρακτικά και συμβολικά. Περίεργο, γιατί αυτό το κομψοτέχνιμα βρίσκετε στο ποιο ευαίσθητο σημείο του ''πεξίματος". Το κράτημα του, αν είναι σκληρό, μαλακό, μυτερό, στρογγυλό δίνει άλλη ''πνοή''. Οι μουσικοί μανιοδός προσέχουν, και αν χαθεί , κλαίνε. Δένουν με κορδόνι στο βραχίονα. Δεν το πολύ σχολιάζουν, καθημερινή χρήση έχει το καλαίσθητο εργαλειάκι. Όταν όμως λείπει γίνεται χαμός .Οι υπερασπιστές την παράδοση και απλότητα καταδικάζουν το πολύπλοκο παίξιμο με τα δάχτυλα.


~~~~~~~~~~~~~
[''Οταν πάρουμε κάποιο κέρατο από ζώο και ιδίως από κριό, επειδή αυτό έχει σαν συστατικό το βούτυρο και την κερατίνη και άλλα υλικά, και το ζεστάνουμε αυτό γίνεται εύπλαστη ύλη. Έτσι ο τεχνίτης μπορεί να κάνει κοχλιάρια κοινώς χουλιάρια ή κουτάλια, πιρούνια, τσατσάρες, κουμπιά και ότι άλλο σοφιστεί εκείνη τη στιγμή. Το πελέκημα που κάνει σε αυτά τα κέρατα μπορεί να είναι ένα σκάψιμο για να γίνει κάποιο κουτάλι που θέλει πλατύ κεφάλι .Αυτό γίνεται με αιχμηρό εργαλείο, φαλτσέτα ή κοφτερό μαχαίρι. Αυτά τα υλικά από το κέρατο, μπορούσαν να συνδυαστούν και με ξύλινη λαβή , καμιά φορά για οικονομία στα μαχαίρια και στα πιρούνια... Πολλές φορές ατόφια εχρησιμοποιούντο για λαβές σπαθιών, κρητικών μαχαιριών, κατασκευές χτενών και πολλών άλλων διακοσμητικών ειδών. Στην αρχαιότητα χρησιμοποιούσαν χαυλιόδοντες από αγριογούρουνα, όπως και ελεφαντόδοντες .Πολλά είδη στολισμού των γυναικών στην αρχαιότητα, όπως τα περιδέραια ήταν από κόκαλα, όπως και πολλά γεωργικά εργαλεία.'']

''''H έκγλυφη απεικνιση κιθάρας στη ζωφρο του Παρθενώνα του 440 π.X. ανατρέπει τις θεωρίες που προτάθηκαν ως τώρα σχετικά με τον τρπο με τον οποίο συνδέονταν οι πήχεις με τον ζυγό . O γράφων απέδειξε (Συμπσιο Aρχαίας Eλληνικής Mουσικής, Δελφοί 1996) ότι, πως και στην χέλυ της ίδιας εποχής, οι πήχεις είναι εκείνοι που διαπερνούν τον ζυγό και όχι το αντίθετο, πως πιστευόταν ως τώρα. Mάλιστα, οι πήχεις είναι λεπτότατοι (το 1/7 του πλάτους τους περίπου) και άρα συμπαγείς, όχι βαθείς και κούφιοι με αντηχητική λειτουργία.''
http://webcache.googleusercontent.co...&ct=clnk&gl=gr''

**ζυγός ~ Πυξός Buxus sempervirens
***ΑΝΤΙΗΧΕΙΟ ~ μεμβράνη
[PDF]
Η ΛΥΡΑ ΣΤΟΝ ΕΜΧΑΔΙΚΟ ΧΟΡΟ ΣΤΙΣ ΕΠΟΧΕΣ 'ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΚΜ ...
http://www.arxaiologia.gr/assets/med...59-67.pdfΜορφή αρχείου: PDF/Adobe Acrobat - Quick View
14. Το ηχείο μιας λύρας ορίζεται στην αργανολογία ως το μέρος του αντιηχείου. Συνήθως μεμβράνη ή λεπτή. επίπεδη, ξύλινη επιφάνεια.

Psaroudakes :
"It is worth pointing out that, in principle, the same tipe of junktion appears on the lyra of the Elgin Collection (see Fig.13). This is a prototype instrument, found in the beginning of the 19th c in a grave on the way from Peiraias to Eleusina. It is dated back to the period from the 4th to the 1st c BC. Both arms and crossbar are sycamore wood, ad survice in good condition. The upper arms are shaved down to an orthogonal cross-section. The crossbar is peetrated by the arms, and rests on two 'horns', one on the front and one on the back of each arm. These "horns" seem to be the equivalent of the 'discs' on the kithara."
The Arm-Crossbar Junction of the Classical Hellenic Kithara, 63.
Intenational Meeting on Music
Music and Ancient Greece, Symposium Proceeding, 5-15 August 1996., Nea Synora, Athens, 1999.''

https://docs.google.com/viewer?a=v&q...zi5_RcbY00xI8g

sycamore ψευδοπλάτανος Acer pseudoplatanos [?}

Πήχεις 

(από το "κέρας" και το "ξέω"). Χαρακτηρίζει τον κατασκευαστή των κεράτινων παραστατών της κιθάρας-λύρας. Συνώνυμα γι' αυτόν που κατεργαζόταν κέρατα: "κερατοξόος", "κερατουργός", "κερατοποιός", "κερατογλύφος"

κερα^τοξόος , ον,
A. = κεραοξόος, Nonn.D.3.76 codd. (κεραο- Mein., Ludw.).

κερα_τουργός , όν,
A. = κεραοξόος, Sch.D Il.4.110, EM505.11.

κερα_το-γλύφος [υ^], ον,
A. working in horn, Sch.D Il.4.110, EM505.11.

κερατάριον (και μάλλον κερατάρχης, κεραταρχία, κεραταύλης), κερατήρ, κερατίας (και μάλλον κερατίας, κερατίνης, κεράτινος, κεράτιον, κερατίς, κεράτισις, κερατισμός, κερατιστής, κερατῖτις), κερατοβάτης (και μάλλον κερατογλύφος, κερατοειδής), κερατοποιέω (και μάλλον κερατοποιός, κερατόπους), κερατουργός, κερατοφάγος (και μάλλον κερατοφόρος, κερατοφυέω, κερατοφυής, κερατόφωνος), κερατόω (και μάλλον κερατώδης, κερατών

Στα λόγια τούτα επείσθηκεν ο ανόητος κι επήρε
το στιλβωμένο τόξο του, κέρατο αγρίου τράγου,
που από καθίστραν είχε αυτός κτυπήσει άμα τον είδε
να βγαίνη μέσ’ από σπηλιά, και κάτω από το στήθος
τον πέτυχε και ανάσκελα τον ξάπλωσε στον βράχον.
Μακριά δεκάξι σπιθαμές τα κέρατα εφορούσε.
Αυτά εργάσθη και άρμωσε καλός κερατοξόος.
Το έξυσ’ όλο και χρυσό του πρόσθεσε κουλούρι.

Ὣς φάτ᾽ Ἀθηναίη, τῷ δὲ φρένας ἄφρονι πεῖθεν·
αὐτίκ᾽ ἐσύλα τόξον ἐΰξοον ἰξάλου αἰγὸς 105
ἀγρίου, ὅν ῥά ποτ᾽ αὐτὸς ὑπὸ στέρνοιο τυχήσας
πέτρης ἐκβαίνοντα δεδεγμένος ἐν προδοκῇσι
βεβλήκει πρὸς στῆθος· ὃ δ᾽ ὕπτιος ἔμπεσε πέτρῃ.
Τοῦ κέρα ἐκ κεφαλῆς ἑκκαιδεκάδωρα πεφύκει·
καὶ τὰ μὲν ἀσκήσας κεραοξόος ἤραρε τέκτων, 110
πᾶν δ᾽ εὖ λειήνας χρυσέην ἐπέθηκε κορώνην.

ΙΛΙΑΔΟΣ - ΡΑΨΩΔΙΑ Δ΄
(στίχοι : 1-126)
[Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ ΠΟΛΥΛΑ]

O Μιχαήλ Ψελλός (11ος μ.Χ. αιώνας) στο σύγγραμμά του «Πόθεν το του κερατά όνομα» (περί ονόματος του κερατά) αναφέρει ότι το «κερατάς» προέρχεται:

Από τα κερασφόρα ζώα βόδια κλπ που δεν έχουν μόνιμη ερωτική σύντροφο[*] και είναι νωθρά και βλακώδη.
Όλα τα κερασφόρα ζώα είναι κουτά. Το ελάφι, το σαλιγκάρι και το βουβάλι θεωρούνται τα πιο ηλίθια ζώα.
Έτσι και ο ηλίθιος άντρας που δεν παίρνει είδηση ότι η γυναίκα του δεν κλείνει πόδι όλη νύχτα, θα έπρεπε να είναι , κατά Ψελλόν, «ζώον κερασοφόρον»!

Από το κεραξ, κέρας που στον Ησύχιο (ε-κ) 9052,σ. 466 (468) σημαίνει τρίχα, τόξο και αιδοίο.

Και επειδή παρακάτω αναφέρει

Η των κεράτων χρήσις είναι υπό της συζύγου χρήσις του αιδοίου απόντος του συζύγου.

''Σε χάλκινα συμπλέγματα του 600 π.Χ. απεικονίζεται αγρότης να οργώνει με ζεύγος βοδιών, με το ζυγό στερεωμένο στα κέρατα των ζώων, με ένα από αυτά να γυρίζει ανάποδα, βουστροφηδόν. Ο αγρότης κρατά με το ένα χέρι τη λαβή του αρότρου, ενώ το δεξί του πόδι είναι στο έδαφος και το αριστερό στο έλυμα. Στην αγγειογραφία πάλι ο ζυγός απεικονίζεται στον τράχηλο των ζώων, ο άνδρας κρατά με
το ένα χέρι την εχέτλη και με το άλλο το κέντρον και από πίσω ένας άλλος καλύπτει τους σπόρους.''

http://www.tmth.gr/sciencerelated/64...s-kai-ergaleia


IG II² 1388 Attica
λύριον ἐλεφάντινον καὶ πλῆκτρον [ἠλεφαντωμέ]-
νον ξύλινον.

IG II² 1380 Attica
λύρα κα[τάχρυσος

IG II² 1424a Attica
λ]ύραι ξύλινα

IG II² 1447 Attica
λύριον ․․․․․․15․․․․․․․]
[․․․․10․․․․ ζ]υγο̑ ἀπεαγὸς καὶ πλ[ῆκτρον

IG II² 1451 Attica
λύριον ἐλε]-
[φά]ντι[νο]ν καὶ πλῆκτρον

IG II² 1464 Attica
λύριον ξύλινον ἐν ἐλύτ]-
ρωι τοὺς πήχεις [ἐλεφαντίνους ἔχον

IG II² 1517 Attica
κ]ερατίνη· λύρα

http://epigraphy.packhum.org/inscrip...3%26end%3D6517
Plut. Maxime 1

πληκτροποιός maker of
(Show lexicon entry in LSJ) (search)
πληκτροποιός noun sg masc nom
Word frequency statistics




View this entry in a new window / back to top

πληκτρο-ποιός , ὁ,
A. maker of πλῆκτρα, Poll.7.154:—hence πληκτρο-ποιία , ἡ, manufacture of πλῆκτρα, ibid.: Adj. πληκτρο-ποιικός , ή, όν, ibid. Adv. -κῶς ibid.

πλῆκ-τρον , Dor. πλᾶκτρον , τό,
A. anything to strike with:
1. instrument for striking the lyre, plectrum, “χρυσέου ὑπὸ π.” h.Ap.185, cf. h.Merc.53, Pi.N.5.24, E.HF351 (lyr.); “κεράτινα π.” Pl. Lg.795a; “π . . . ξύλινον” IG22.1388.80; “κρούειν τῷ π.” Pl.Ly.209b; “π. ἐς λύρην ῥάψαι” Herod.6.51; “πλήκτρῳ . . πληγῶν γιγνομένων” Pl.R.531 b.
2. spear-point, “δορὸς διχόστομον π.” S.Fr.152 (lyr.); διόβολον π., of lightning, E.Alc.129 (lyr.); a bee's sting, Jul.Or.2.90a.
3. cock's spur, Ar.Av.759, 1365, Arist.HA504b7, PA694a13; also, spur of crayfish, “ὥσπερ π.” Id.HA526a5; an analogous bone of the ankle, ib.516b2; part of the thigh-joint, Poll.2.185, Hsch.
4. = πηδάλιον, Hdt.1.194, S.Fr.143.
5. goad, E.Rh.766.
6. = γλῶσσα, Poll. 2.104.

Word frequency information for πλῆκτρον
399409 1 0,025 1 0,025 Cassius Dio Cocceianus, Historiae Romanae
305870 1 0,033 1 0,033 Flavius Josephus, Antiquitates Judaicae
262965 5 0,19 5 0,19 Athenaeus, The Deipnosophists
184947 2 0,108 2 0,108 Herodotus, The Histories
104806 2 0,191 2 0,191 Plato, Laws
88388 1 0,113 1 0,113 Plato, Republic
80346 1 0,124 1 0,124 Epictetus, Works
65568 1 0,153 1 0,153 Aristotle, Politics
47195 1 0,212 1 0,212 Plato, Alcibiades 1, Alcibiades 2, Hipparchus, Lovers, Theages, Charmides, Laches, Lysis
41667 2 0,48 2 0,48 Achilles Tatius, Leucippe et Clitophon
38686 1 0,258 1 0,258 Aelian, Varia Historia
35174 1 0,284 1 0,284 Apollodorus, Library and Epitome
31860 3 0,942 3 0,942 Greek Anthology, Volume I
27391 1 0,365 1 0,365 Julian the Emperor, Epistulae
26896 1 0,372 1 0,372 Greek Anthology, Volume III
24991 2 0,8 2 0,8 Greek Anthology, Volume IV
23101 1 0,433 1 0,433 Philostratus the Lemnian (Philostratus Major), Imagines
21396 2 0,935 2 0,935 Greek Anthology, Volume V
21294 1 0,47 1 0,47 Pindar, Odes
20885 2 0,958 2 0,958 Elegy and Iambus, Volume II
16020 4 2,497 4 2,497 Homeric Hymns
15476 1 0,646 1 0,646 Plutarch, De defectu oraculorum
12992 1 0,77 1 0,77 Julian the Emperor, The Heroic Deeds of the Emperor Constantius, or on Kingship, Oration II
11528 2 1,735 2 1,735 Aristophanes, Birds
10252 1 0,975 1 0,975 Plutarch, Alcibiades
8594 2 2,327 2 2,327 Plutarch, De Pythiae oraculis
8243 1 1,213 1 1,213 Euripides, Heracles
7216 2 2,772 2 2,772 Philostratus Minor, Imagines
6982 1 1,432 1 1,432 Euripides, Alcestis
5648 1 1,771 1 1,771 Euripides, Rhesus
5632 1 1,776 1 1,776 Julian the Emperor, To the Uneducated Cynics, Oration VI
3266 1 3,062 1 3,062 Lucian, Imagines

Luc. Im. 14

[14] Ὀρφεὺς δὲ καὶ Ἀμφίων, οἵπερἐπαγωγότατοι ἐγένοντο τῶν ἀκροατῶν, ὡς καὶτὰ ἄψυχα ἐπικαλέσασθαι πρὸς τὸ μέλος, αὐτοὶἄν, οἶμαι, εἴ γε ἤκουσαν, καταλιπόντες ἂν τὰς κιθάρας παρεστήκεσαν σιωπῇ ἀκροώμενοι. τὸγὰρ τῆς τε ἁρμονίας τὸ ἀκριβέστατον διαφυλάττειν, ὡς μὴ παραβαίνειν τι τοῦ ῥυθμοῦ, ἀλλ᾽ εὐκαίρῳ τῇ ἄρσει καὶ θέσει διαμεμετρῆσθαι τὸ ᾆσμα καὶ συνῳδὸν εἶναι τὴνκιθάραν καὶ ὁμοχρονεῖν τῇ γλώττῃ τὸ πλῆκτρον, καὶ τὸ εὐαφὲς τῶν δακτύλων καὶ τὸ εὐκαμπὲς τῶν μελῶν, πόθεν ἂν ταῦτα ὑπῆρχετῷ Θρᾳκὶ ἐκείνῳ καὶ τῷ ἀνὰ τὸν Κιθαιρῶνα μεταξὺ βουκολοῦντι καὶ κιθαρίζειν μελετῶντι; ὥστε ἤν ποτε, ὦ Λυκῖνε, καὶ ᾀδούσης ἀκούῃς αὐτῆς, οὐκέτι τὸ τῶν Γοργόνων ἐκεῖνο ἔσῃμόνον πεπονθώς, λίθος ἐξ ἀνθρώπου γενόμενος, ἀλλὰ [p. 282] καὶ τὸ τῶν Σειρήνων εἴσῃ ὁποῖόν τι ἦν παρεστήξῃ γὰρ εὖ οἶδα κεκηλημένος, πατρίδος καὶ οἰκείων ἐπιλαθόμενος. καὶ ἢν κηρῷ ἐπιφράξῃ τὰ ὦτα, καὶ διὰ τοῦ κηροῦ διαδύσεταί σοι τὸ μέλος. τοιοῦτόν τι ἄκουσμά ἐστι, Τερψιχόρης τινὸς ἢ Μελπομένης ἢ Καλλιόπης αὐτῆς παίδευμα, μυρία τὰ θέλγητρα καὶ παντοῖα ἐν ἑαυτῷ ἔχον.ἑνί τε λόγῳ συνελὼν φαίην ἄν, τοιαύτης μοιτῆς ᾠδῆς ἀκούειν νόμιζε, οἵαν εἰκὸς εἶναι τὴν διὰ τοιούτων χειλῶν, δι᾽ ἐκείνων δὲ τῶνὀδόντων ἐξιοῦσαν. ἑώρακας δὲ καὶ αὐτὸς ἥνφημι, ὥστε ἀκηκοέναι νόμιζε.

Plut. Alc. 2
ἐπεὶ δὲ εἰς τὸ μανθάνειν ἧκε, [4] τοῖς μὲν ἄλλοις ὑπήκουε διδασκάλοις ἐπιεικῶς, τὸ δ᾽αὐλεῖν ἔφευγεν ὡς ἀγεννὲς καὶ ἀνελεύθερον:πλήκτρου μὲν γὰρ καὶ λύρας χρῆσιν οὐδὲν οὔτε σχήματος οὔτε μορφῆς ἐλευθέρῳ πρεπούσης διαφθείρειν, αὐλοὺς δὲ φυσῶντος ἀνθρώπου στόματι καὶ τοὺς συνήθεις ἂν πάνυ μόλις διαγνῶναι τὸ πρόσωπον. [5] ἔτι δὲ τὴν μὲν λύραν τῷ χρωμένῳ συμφθέγγεσθαι καὶ συνᾴδειν, τὸν δ᾽ αὐλὸν ἐπιστομίζειν καὶ ἀποφράττειν ἕκαστον τήν τε φωνὴν καὶ τὸν λόγον ἀφαιρούμενον. ‘αὐλείτωσαν οὖν,’ ἔφη, ‘Θηβαίων παῖδες: οὐ γὰρ ἴσασι διαλέγεσθαι:ἡμῖν δὲ τοῖς Ἀθηναίοις, ὡς οἱ πατέρες λέγουσιν, ἀρχηγέτις Ἀθηνᾶ καὶ πατρῷος Ἀπόλλων ἐστίν, ὧν ἡ μὲν ἔρριψε τὸν αὐλόν, ὁ δὲ καὶ τὸναὐλητὴν ἐξέδειρεν.’ [6] τοιαῦτα παίζων ἅμακαὶ σπουδάζων ὁ Ἁλκιβιάδης αὑτόν τε τοῦ μαθήματος ἀπέστησε καὶ τοὺς ἄλλους. ταχὺ γὰρ διῆλθε λόγος εἰς τοὺς παῖδας ὡς εὖ ποιῶν ὁ Ἀλκιβιάδης βδελύττοιτο τὴν αὐλητικὴν καὶ χλευάζοι τοὺς μανθάνοντας. ὅθεν ἐξέπεσε κομιδῇ τῶν ἐλευθέρων διατριβῶν καὶ προεπηλακίσθη παντάπασιν ὁ αὐλός.


HH 4 30
ἑπτὰ δὲ θηλυτέρων ὀίων ἐτανύσσατο χορδάς.
αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ τεῦξε, φέρων, ἐρατεινὸν ἄθυρμα,
πλήκτρῳ ἐπειρήτιζε κατὰ μέρος: ἣ δ᾽ ὑπὸ χειρὸς
σμερδαλέον κονάβησε: θεὸς δ᾽ ὑπὸ καλὸν ἄειδεν
55ἐξ αὐτοσχεδίης πειρώμενος, ἠύτε κοῦροι
ἡβηταὶ θαλίῃσι παραιβόλα κερτομέουσιν,
ἀμφὶ Δία Κρονίδην καὶ Μαιάδα καλλιπέδιλον,
ὡς πάρος ὠρίζεσκον ἑταιρείῃ φιλότητι,
ἥν τ᾽ αὐτοῦ γενεὴν ὀνομακλυτὸν ἐξονομάζων:
60ἀμφιπόλους τε γέραιρε καὶ ἀγλαὰ δώματα νύμφης
καὶ τρίποδας κατὰ οἶκον ἐπηετανούς τελέβητας.

Anth. Gr. 16.278

paulus silentiarius

εἰς εἰκόνα Μαρίας τῆς κιθαρῳδοῦ
πλῆκτρον ἔχει φόρμιγγος, ἔχει καὶ πλῆκτρονἔρωτος:
κρούει δ᾽ ἀμφοτέροις καὶ φρένα καὶ κιθάρην.
τλήμονες, οἷς ἄγναμπτον ἔχει νόον ᾧ δ᾽ἐπινεύσει,
ἄλλος ὅδ᾽ Ἀγχίσης, ἄλλος Ἄδωνις ὅδε.
εἰ δ᾽ ἐθέλεις, ὦ ξεῖνε, καὶ ἀμφιβόητον ἀκοῦσαι
οὔνομα καὶ πάτρην ἐκ Φαρίης Μαρίη.


Anth. Gr. 5.222
agathias scholasticus

εἰς Ἀριάδνην κιθαριστρίδα
εἴ ποτε μὲν κιθάρης ἐπαφήσατο πλῆκτρονἑλοῦσα
κούρη, Τερψιχόρης ἀντεμέλιζε μίτοις:
εἴ ποτε δὲ τραγικῷ ῥοιζήματι ῥήξατο φωνήν,
αὐτῆς Μελπομένης βόμβον ἀπεπλάσατο:
εἰ δὲ καὶ ἀγλαΐης κρίσις ἵστατο, μᾶλλον ἂναὐτὴ
Κύπρις ἐνικήθη, κἀνεδίκαζε Πάρις.
σιγῇ ἐφ᾽̓᾽ ἡμείων, ἵνα μὴ Διόνυσος ἀκούσας
τῶν Ἀριαδνείων ζῆλον ἔχοι λεχέων. [p. 240]

Anth. Gr. 11.352

agathias scholasticus


τὸν σοφὸν ἐν κιθάρῃ], τὸν μουσικὸνἈνδροτίωνα
εἴρετό τις τοίην κρουματικὴν σοφίην
δεξιτερὴν ὑπάτην ὁπότε πλήκτροισιδόνησας,
ἡ λαιὴ νήτη πάλλεται αὐτομάτως
λεπτὸν ὑποτρίζουσα, καὶ ἀντίτυποντερέτισμα
πάσχει, τῆς ἰδίης πλησσομένηςὑπάτης:
ὥστε με θαυμάζειν πῶς ἄπνοανεῦρα ταθέντα
ἡ φύσις ἀλλήλοις θήκατο συμπαθέα.

ὃς δὲ τὸν ἐν πλήκτροισιν Ἀριστόξεινον ἀγητὸν
ὤμοσε μὴ γνῶναι τήνδε θεημοσύνην
ἔστι ‘’ δ᾽, ἔφη,
λύσις ἥδε: τὰ νευρία πάντατ έτυκται
ἐξ ὄιος χολάδων ἄμμιγα τερσομένων[p. 236]
τοὔνεκεν εἰσιν ἀδελφά, καὶ ὡςξύμφυλα συνηχεῖ,
ξυγγενὲς ἀλλήλων φθέγμα μεριζόμενα.
γνήσια γὰρ τάδε πάντα, μιῆς ἅτεγαστρὸς ἐόντα,
καὶ τῶν ἀντιτύπων κληρονομεῖπατάγων.
καὶ γὰρ δεξιὸν ὄμμα κακούμενον ὄμματι λαιῷ
πολλάκι τοὺς ἰδίους ἀντιδίδωσι πόνους.

Anth. Gr. 6.83

macedonius ii


τὴν κιθάρην Εὔμολπος ἐπὶ τριπόδων ποτὲΦοίβῳ
ἄνθετο, γηραλέην χεῖρ᾽ ἐπιμεμφόμενος,
εἶπε δέ:
μὴ ψαύσαιμι λύρης ἔτι, μηδ᾽ἐθελήσω
τῆς πάρος ἁρμονίης ἐμμελέτημαφέρειν .
ἠϊθέοις μελέτω κιθάρης μίτος: ἀντὶδὲ πλήκτρου
σκηπανίῳ τρομερὰς χεῖρας ἐρεισάθα.

Ach. Tat. 1.5


Ὡς δὲ ἦμεν ἀπὸ τοῦ δείπνου, παῖς εἰσέρχεται κιθάρανἁρμοσάμενος, τοῦ παρὸς οἰκέτης, καὶ ψιλαῖς τὸπρῶτον διατινάξας ταῖς χερσὶ τὰς χορδὰςἔκρουε καί τι κρουμάτιον λιγήναςὑποψιθυρίζουσι τοῖς δακτύλοις, μετὰ τοῦτο ἤδητῷ πλήκτρῳ τὰς χορδὰς ἔκρουε, καὶ ὀλίγονὅσον κιθαρίσας συνῇδε τοῖς κρούμασι.

Ath. 4.81

ἦν δ᾽ ὁ Ἐπίγονος φύσει μὲν Ἀμβρακιώτης,δημοποίητος δὲ Σικυώνιος: μουσικώτατος δ᾽ ὢνκατὰ χεῖρα δίχα πλήκτρου ἔψαλλεν. πάντωνοὖν τούτων τῶν προειρημένων ὀργάνων καὶαὐλῶν ἐμπείρως ἔχουσι καὶ τεχνικῶςἈλεξανδρεῖς, καὶ ἐν οἷς ἄν μου θέλῃςἀποπειραθῆναι ἐπιδείξομαί σοι ἐγὼ αὐτός,πολλῶν ἄλλων μουσικωτέρων μου ἐν τῇπατρίδι ὑπαρχόντων.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/...up=plh%3Dktron

Headword: Φιλοτιμότεραι Κλεοφῶντος
Adler number: phi,433
Translated headword: more honor-bound than Kleophon
Vetting Status: low
Translation:
["(accomplishments) more honor-bound than Kleophon], upon whose [bilingual] lips [formidably] roars a Thracian swallow." Meaning unsophisticated. He is mocking him as a Thracian, a Thracian woman's son; [it is he] who used to be called a cheesemaker;[1] and he used to be ridiculed for low birth. He used to pursue the city's positions of primacy, as general of the Athenians.[2] It was against this demagogue that an (?)entire[3] drama of Plato[4] is transmitted and was homonymously entitled Kleophon.[5] He is slandered as a foreigner and unlearned and a babbler.
Greek Original:
Φιλοτιμότεραι Κλεοφῶντος, ἐφ' οὗ δὴ χείλεσιν ἐπιβρέμεται Θρηϊκία χελιδών: ἀντὶ τοῦ ἀπαιδευσία. σκώπτει δὲ αὐτὸν ὡς Θρᾷκα, υἱὸν Θρᾴσσης: ὃς ἐκαλεῖτο τυροποιός: ἐκωμῳδεῖτο δὲ εἰς δυσγένειαν. ἀντεποιεῖτο δὲ τῶν πρωτείων τῆς πόλεως, στρατηγὸς Ἀθηναίων. εἰς ὃν δημαγωγὸν λόγον δρᾶμα φέρεται Πλάτωνος καὶ ἐπιγράφεται ὁμωνύμως Κλεοφῶν. διαβάλλεται δὲ ὡς ξένος καὶ ἀμαθὴς καὶ φλύαρος.

[1] So the Suda mss, tyropoios, but by changing the initial letter this becomes the lyropoios ('lyre-maker') attested elsewhere. See Andokides 1.146 (web address 2) and Aeschines 2.76 (web address 3).

http://www.stoa.org/sol-bin/search.pl

''H κατάσταση, κύριοι, έχει ως εξής· αν με εξοντώσετε τώρα, δεν απομένει κανείς ζωντανός από τη δική μου γενιά, αλλά αυτή σβήνει για πάντα. Kαι βέβαια δεν σας ντρόπιαζε το σπίτι του Aνδοκίδη και του Λεωγόρα, αλλά πολύ περισσότερο σας ντρόπιαζε τότε, όταν, ενόσω βρισκόμουν στην εξορία, κατοικούσε σε αυτό ο Kλεοφώντας ο λυροποιός. Γιατί ποτέ κανείς από εσάς περαστικός από το σπίτι μας δεν θυμήθηκε ότι έπαθε κάτι κακό από εκείνους είτε προσωπικά είτε δημόσια, οι οποίοι ως στρατηγοί πολλές φορές σας κέρδισαν πολλές νίκες εναντίον των εχθρών σε μάχες τόσο σε ξηρά όσο και σε θάλασσα, ενώ ανέλαβαν και πολλά άλλα αξιώματα και διαχειρίστηκαν τα χρήματά σας χωρίς να οφείλουν ποτέ σε κανέναν· ούτε σας έβλαψαν ούτε μας βλάψατε, και το σπίτι ήταν το παλαιότερο και το πιο ανοιχτό πάντοτε σε όποιον το είχε ανάγκη. ''
Μτφρ. Α. Τυφλόπουλος – Επιμ. Δ. Ιακώβ. 2006. ΣτοΑνθολόγιο Αρχαίων Ελληνικών Κειμένων. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

http://www.greek-language.gr/greekLa....html?m=1&t=16

http://dagr.univ-tlse2.fr/sdx/dagr/f...nomEntree=LYRA

ΧΟΡΟΣ ΜΥΣΤΩΝ

Μούσα των ιερών χορών! μ' εμάς να ρθής
να ευφρανθής
με τα γλυκά τραγούδια μας, να ιδής εδώ [που τρέχει]
το πλήθος του λαού, οπού σοφίαν έχει
κάθε λογής, και πειο ευγενική
κι' από τον Κλεοφώντα {85} — που με βουητό
στα φλύαρα τα χείλη του, σε βάρβαρο φυτό,
αχολογά η χελιδόνα η θρακική,
και κελαδεί με κλάματα περίσσια
και μ' αηδονήσια {86}
φωνή,
ως που να καταδικασθή, κ' ισοψηφία αν φανή. {87}
{85} Κλεοφών: δημαγωγός και στρατηγός των Αθηναίων, κωμωδούμενος ως
βάρβαρος, καθό Θραξ εκ μητρός, και απότομος τους τρόπους και φλύαρος, διό
και παραβάλλεται προς την χελιδόνα. Είνε γνωστός υπό το επώνυμον Κλεοφών ο
λυροποιός, έγραψε δε ο Πλάτων ομώνυμον διάλογον, εις τον οποίον εισάγεται
η μήτηρ του βαρβαρίζουσα.


Title: Frogs

Author: Aristophanes

Translator: Polyvios Dimitrakopoulos


http://www.gutenberg.org/files/27668/27668-0.txt

À propos de la construction de la lyre

Annie Bélis Bulletin de correspondance hellénique Année 1985 Volume 109
http://www.persee.fr/web/revues/home...num_109_1_1823



Eustathii Archiepiscopi Thessalonicensis Commentarii ad Homeri ...
J. G. Stallbaum, Eustathius, J. G. Stallbaum - 2010 - Literary Collections - 344 σελίδες
Κόλλοψ δέ 6 παρά τοις ύστερον χόλλαβος, δι ού τεινονται α'ι τοιανται χορδαί. και ο'ντω, φασι, λεγόμενος διότι τό παλαι'ον έκ δερμάτων σκληρών ήν τών πρός τω ...

http://books.google.gr/books?id=XGbJ...%CF%88&f=false


Από τα Αποσπάσματα Τιμαίου(Timaei Fragmenta, FHG I, 207, απόσπ. 64): "οι τέττιγες αδουσιν". Σ' ένα διαγωνισμό δύο κιθαρωδών, του Εύνομου του Λοκρού και του Αρίστωνα από το Ρήγιο, όταν ο πρώτος έπαιζε ένας τζίτζικας πέταξε πάνω στη λύρα του και τραγούδησε ("τέττιξ επί την λύραν επιπτάς ήδεν"). Ο Στράβων (VI, 260), αφηγούμενος την ιστορία αυτή, λέει πως "μια από τις χορδές (της κιθάρας του Εύνομου) έσπασε (την ώρα της εκτέλεσης) και τότε ένας τζίτζικας πέταξε πάνω στο όργανο και συμπλήρωσε τη νότα". (Πρβ.FHG Ι, 207, απόσπ. 65- Παυσ. VI, 6, 4, και Στράβων Κλήμ. Aλεξ. Προτρ. Ι, 2).

Τζιτζίκι
(τέττιξ) Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι τα τζιτζίκια τρέφονταν με δροσιά, γ’ αυτό και τραγουδούσαν με "ἡδεῖαν λειριόεσαν φωνὴν", δηλαδή με "γλυκειά διαπεραστική φωνή" (Ομήρου "Ιλιάδα") ή "λιγυρὰν καταχεύονται ἀοιδὴν", δηλαδή "εξαπολύουν εύηχη μελωδία" (Ησιόδου "Έργα και Ημέραι"). Ο Πλάτωνχαρακτηρίζει το έντομο αυτό "μουσῶν ὑποφήτην" ("Φαίδρος", 262 D). Ο δε Συνέσιος Πτολεμαΐδος στην ονομαστή ωδή του "Ἅγε μοι λίγεια φόρμιγξ" γράφει: "Κλύε καὶ τέττιγος ὠδὰν "Του τζίτζικα άκου την ωδή, δρόσον ὀρθρίαν πιόντος". που ήπιε δρόσο πρωινή". Αλλά και ο Σωκράτης («Φαίδρος» 259) διηγείται μια ιστορία για τα τζιτζίκια (την οποία συμπεριλαμβάνει και το «Ανθολόγιο» του Στοβαίου) που «οὐ μὲν δὴ πρέπει γε φιλόμουσον ἄνδρα τῶν τοιούτων ἀνήκοον εἶναι» («δεν αρμόζει σε φιλόμουσο να μην έχει ακούσει γι’ αυτά»). Νά η ιστορία μεταφρασμένη: «Λένε, ότι κάποτε, πριν γεννηθούν οι Μούσες, τα τζιτζίκια ήταν άνθρωποι. Αλλά όταν γεννήθηκαν οι Μούσες και φανερώθηκε το τραγούδι, μερικοί από τους ανθρώπους εκείνης της εποχής τόσο πολύ γοητεύτηκαν από την ηδονή της μελωδίας, ώστε με το τραγούδι τους αμέλησαν να φάνε και να πιούνε, ώσπου, χωρίς να το καταλάβουν, έδωσαν τέλος στη ζωή τους. Από αυτούς τους ανθρώπους γεννήθηκε στη συνέχεια το γένος των τζιτζικιών και πήρε από τις Μούσες αυτό το δώρο, δηλαδή να μην έχει καθόλου ανάγκη από τροφή μόλις γεννηθεί, αλλά να τραγουδάει αμέσως χωρίς τροφή και πιοτό, ώσπου να πεθάνει. Και μετά τον θάνατο πηγαίνουν στις Μούσες και τους αναφέρουν ποιαν από αυτές τιμάει ποιος άνθρωπος. Στην Τερψιχόρη, για παράδειγμα, αναφέρουν εκείνους που την τιμούν με χορούς και έτσι τους καθιστούν πιο αγαπητούς σ’ αυτήν. Στην Ερατώ αναφέρουν όσους την τιμούν με τα ερωτικά τους άσματα και κατα τον ίδιο τρόπο αναφέρουν στις άλλες αυτούς που τιμούν ανάλογα καθεμιά τους. Και στη γεροντότερη την Καλλιόπη και στη δευτερότοκη την Ουρανία αναφέρουν όσους ασχολούνται συστηματικά με τη φιλοσοφία και τιμούν τη μουσική τους τέχνη. Γιατί από ολες τις Μούσες, αυτές κυρίως επιστατούν στις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων και στους θεϊκούς και τους ανθρώπινους λόγους, αφήνοντας μελωδικότατο άσμα» (βλ. και στο λήμμα τέττιξ).

http://www.musipedia.gr/wiki/%CE%A4%...AF%CE%BA%CE%B9

(τζιτζίκι). Αρχαιοελληνικό σύμβολο της μουσικής. Αυτός είναι και ο λόγος που οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι εικαστικοί καλλιτέχνες τοποθετούσαν στα πόδια της Ευτέρπης (της μουσικής Μούσας) ένα δέντρο (εστία του τέττιγος).


Ουρανία Μπάνου
http://www.iema.gr/data/Events/Confe...nou_speech.htm
''...λύρα του Ελγιν.
Το εύρημα αυτό παίρνει την ονομασία του από τη συλλογή Ελγιν, στην οποία ανήκει. Έφτασε στο Λονδίνο το 1816, μαζί με τα υπόλοιπα (γνωστά) ευρήματα1. Εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο και φέρει αριθμό ευρήματος GR 1916.6-10.501. Πρόκειται για τα στοιχεία μιας λύρας που βρέθηκε σε ταφή που χρονολογείται κατά προσέγγιση στον 4ο αι. π.Χ.2 στην περιοχή της αρχαίας οδού προς την Ελευσίνα.*
Η αναπαραγωγή της δημοσιοποιημένης πληροφορίας η οποία φτάνει μέχρις εμάς αποτελεί ένα σύνθετο όσο και δαιδαλώδες στην διερεύνησή του σκηνικό, το οποίο χρήζει ιδιαίτερης μνείας για να γίνει αντιληπτή η βασική αξία της πολλαπλής προτεινόμενης προσέγγισης.
Μια σύγχυση που κρατά σχεδόν ένα αιώνα τοποθετεί το όργανο αυτό μεταξύ των ολοκληρωμένων ως προς την εξέτασή τους, αποκατεστημένων και εκτεθειμένων στο ευρύ κοινό. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Ερευνητές στο παρελθόν έχουν εκφράσει αμφιβολίες για το αν πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα ή δυο όργανα, των οποίων τα στοιχεία συνεπτυγμένα αποτελούν σήμερα την αποκατάσταση της γνωστής αρχαίας ελληνικής λύρας. Η έκθεσή του με αποκατεστημένο όστρακο – ηχείο περιλαμβάνει ωστόσο, δίπλα σ’ αυτό, ένα τμήμα αρχαίου οστράκου, ανάγοντας αυτόματα στην κοινή καταγωγή και ταύτιση του αντικειμένου μ’ αυτό που αποκαθίσταται εκθεσιακά.
Κατά τη διερεύνηση του θέματος και των παραμέτρων του προκύπτουν τα εξής:
Ι. Ότι στη συλλογή του Βρετανικού Μουσείου υπάρχει μόνο μια λύρα
ΙΙ. Ότι πρέπει πράγματι να υπήρξε δεύτερη λύρα, της οποίας τα στοιχεία μας είναι εν πολλοίς άγνωστα, καθώς και η σημερινή της θέση ή κατάσταση (μόνο ο κ. L. Beschi3 διεξέρχεται διαφωτιστικά την περίπτωση αυτή) και
ΙΙΙ. Ότι, τέλος, οι δυο λύρες προέρχονται από διαφορετικές ανασκαφές, των οποίων ο κοινός χρόνος ή η κοινή τύχη συνένωσε τα ευρήματα, εξαιρώντας μόνο το δεύτερο όργανο, σε κάποια μελλοντική φάση να εμφανισθεί σε επιστημονική δημοσίευση και να ερμηνεύσει έτσι με περισσότερη ακρίβεια την κατάσταση.
IV. Όσον αφορά στο αρχαίο τμήμα του οστράκου – ηχείου που συνοδεύει το αποκατεστημένο όργανο προκύπτει ότι το όστρακο αυτό δεν σχετίζεται παρά μόνο ως ένα δείγμα – όχι από τα καλύτερα σωζόμενα – επεξεργασίας του ηχείου της λύρας. Η πραγματική προέλευση του συγκεκριμένου στοιχείου είναι από την Ιαλυσό της Ρόδου, όπως αναφέρουν οι αντίστοιχοι ερευνητές.*
Γιατί τώρα η συγκεκριμένη αναφορά;Οι πληροφορίες μας όσον αφορά στις πρωτογενείς όπως προαναφέρθηκαν πηγές είναι το σημαντικότερο και το πιο ασφαλές εφαλτήριο, πάνω στο οποίο οι ιδέες και οι απόψεις μπορούν να στηριχθούν και να προκαλέσουν ερωτήματα, προτάσεις και συμπεράσματα. Δεν είναι δυνατόν να βασιστούμε στις σε δεύτερο αντικείμενο - *εύρημα. Αλλά για να έχει πραγματική αξία ως προς αυτό, θα πρέπει και το εύρημα να έχει τα δικά του στοιχεία ταυτότητας, να μπορεί να μας οδηγήσει με ασφάλεια και να μπορεί να μιλήσει στη γλώσσα που έχουμε επιλέξει ως κοινή για την προσέγγιση αυτή. ''1 Για τα ευρήματα της συλλογής Ελγιν, βλ. JHS 36, 1916, 214 *κ.ε (“Lord Elgin and his collection”). **2 Από την ίδια ταφή προέρχονται δύο ξύλινοι αυλοί από συκομορέα.3 Beschi L., “La tomba di una fanciulla antica”, Studi Miscellanei 30, 99-108. **4 Η γνώση της λειτουργίας του αντικειμένου (στην περίπτωση αυτή η παραγωγή μουσικής από ένα όργανο που απεικονίζεται) δεν αποτελεί φυσικά, απαραίτητη προϋπόθεση για την τοποθέτησή του σε μια παράσταση. Η εικόνα του αντικειμένου είναι επομένως σύμβολο και όχι πιστή αναπαράσταση.5 Η δική του δηλ. ερμηνεία της πραγματικότητας, όπως εκφράζεται *μέσα από την τέχνη του(ζωγραφική, γλυπτική κ.λ.π.)6 Τα επιμέρους στοιχεία της βασικής αυτής διαφωνίας *δεν θ’ αναφερθούν *εδώ ούτε εξάλλου είναι σκόπιμο, στα πλαίσια αυτής της εργασίας. Ωστόσο, σε κάθε χρήση πληροφορίας της πηγής αυτής, οφείλει να λειτουργήσει η αίρεση της αξιοπιστίας στην περιγραφή μιας πραγματικότητας.7 Για τους λόγους αυτούς άλλωστε, οι μέχρι σήμερα προσπάθειες αποκατάστασης αρχαίων μουσικών οργάνων με βάση μόνο την εικονογραφία τους καλύπτονται κατά ένα μεγάλο μέρος από την σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία.'' (Μπάνου 2001)



''Η υπόνοια ενός ανασκαφέα αρχαιολόγου ότι έχει βρεθεί μπροστά σ’ ένα εύρημα μουσικό όργανο θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ερμηνεύεται ως μεγάλη ευκαιρία να δοθούν άμεσα πολύτιμες πληροφορίες για περαιτέρω επεξεργασία και όχι ως επτασφράγιστο μυστικό, ανακοινώσιμο σε δέκα, είκοσι, τριάντα χρόνια ανάλογα με τις υποχρεώσεις του ανασκαφέα.'' (Μπάνου 2001)
Hermes making the lyre. Bronze relief in the British Museum (Fourth
Century B.C.)



ὡς ὅτ᾽ ἀνὴρ φόρμιγγος ἐπιστάμενος καὶ ἀοιδῆς
ῥηϊδίως ἐτάνυσσε νέῳ περὶ κόλλοπι χορδήν,
ἅψας ἀμφοτέρωθεν ἐϋστρεφὲς ἔντερον οἰός,
ὣς ἄρ᾽ ἄτερ σπουδῆς τάνυσεν μέγα τόξον Ὀδυσσεύς.
410δεξιτερῇ ἄρα χειρὶ λαβὼν πειρήσατο νευρῆς:
ἡ δ᾽ ὑπὸ καλὸν ἄεισε, χελιδόνι εἰκέλη αὐδήν.

''σαν έμπειρος τραγουδιστής στη φόρμιγγα τεχνίτης,
που εύκολα κόρδα με γερό στριφτάρι σου τεντώνει,
στις δυό άκρες δένοντας του αρνιού τ' άντερο το στριμμένο,
έτσι ο Δυσσέας εύκολα τέντωσε το δοξάρι,
410 και με το χέρι το δεξί δοκίμασε την κόρδα·
κι εκείνη γλυκολάλησε, λες κι ήταν χελιδόνι.''

Ομηρικό Ύμνο στον Ερμή (στ. 24-25, 47-51)· στίχοι 24-25: "Βρήκε εκεί μια χελώνα και κέρδισε ατέλειωτη ευχαρίστηση, γιατί ήταν ο Ερμής που πρώτος έκανε από τη χελώνα έναν τραγουδιστή"· στίχοι 47-51: "Έκοψε με μέτρο στελέχη καλαμιού και τα στερέωσε μέσα από τρύπες στο όστρακο χελώνας, και τέντωσε γύρω μεμβράνη*** βοδιού και έβαλε τα κέρατα της λύρας, και στα δύο στερέωσε τη γέφυρα (καβαλάρη) και τέντωσε επτά αρμονικές χορδές από έντερο προβάτου" (μτφρ. Α. Lang, The Homeric Hymns, Λονδίνο 1899).




Anthologia Graeca 11, 352
Ἀγαθίου σχολαστικοῦ

Τὸν σοφὸν ἐν κιθάρηι, τὸν μουσικὸν Ἀνδροτίωνα
εἴρετό τις τοίην κρουματικὴν σοφίην·
«Δεξιτερὴν ὑπάτην ὁπότε πλήκτροισι δόνησας,
ἡ λαιὴ νήτη πάλλεται αὐτομάτως
5
λεπτὸν ὑποτρίζουσα, καὶ ἀντίτυπον τερέτισμα
πάσχει, τῆς ἰδίης πλησσομένης ὑπάτης·
ὥστε με θαυμάζειν πῶς ἄπνοα νεῦρα ταθέντα
ἡ φύσις ἀλλήλοις θήκατο συμπαθέα.»
ὃς δὲ τὸν ἐν πλήκτροισιν Ἀριστόξεινον ἀγητὸν
10
ὤμοσε μὴ γνῶναι τήνδε θεημοσύνην·
«ἔστι δ'» ἔφη «λύσις ἥδε· τὰ νευρία πάντα τέτυκται
ἐξ ὄϊος χολάδων ἄμμιγα τερπσομένων·
τοὔνεκεν εἰσὶν ἀδελφά, καὶ ὡς ξύμφυλα συνηχεῖ,
ξυγγενὲς ἀλλήλων φθέγμα μεριζόμενα.
15
γνήσια γὰρ τάδε πάντα, μιῆς ἅτε γαστρὸς ἐόντα,
καὶ τῶν ἀντιτύπων κληρονομεῖ πατάγων.
καὶ γὰρ δεξιὸν ὄμμα κακούμενον ὄμματι λαιῶι
πολλάκι τοὺς ἰδίους ἀντιδίδωσι πόνους.»

Sophocles, Ichneutae

Sophocles. Oxyrhynchus Papyri, part 9, number 1174. Arthur S. Hunt. London. Egypt Exploration Fund. 1912.

Κυλλήνη
μὴ νῦν ἀπίστει: πιστὰ γάρ σε προσγελᾷ θεᾶςἔπη.

Χορός
300καὶ πῶς πίθωμαι τοῦ θανόντος φθέγματοιοῦτον βρέμειν;

Κυλλήνη
πιθοῦ: θανὼν γὰρ ἔσχε φωνήν, ζῶν δ᾽ ἄναυδοςἦν ὁ θήρ.

Χορός
ποῖός τις ἦν εἶδος; πρ[ο]μήκης, ἢ 'πίκυρτος, ἢβραχύς;

Κυλλήνη
βραχύς, χυτρώδης, πο[ι]κίλῃ δορᾷκατερρικνωμένος.

Χορός
ὡς αἰέλουρος εἰκάσαι πέφυκεν ἢ τὼς πόρδαλις;

Κυλλήνη
305πλεῖστον με[τ]αξύ: γογγύλον γάρ ἐστι καὶβραχυσκελές.

Χορός
οὐδ᾽ ὡς ἰχνευμ<ων> προσφερὲς πέφυκεν οὐδ᾽ὡς καρκίν<ος>;

Κυλλήνη
οὐδ᾽ αὖ τοιοῦτ[ό]ν ἐστιν: ἀλλ᾽ ἄλλον τιν᾽ἐξευροῦ τρόπον.

Χορός
ἀλλ᾽ ὡς κεράστ[η]ς κάνθαρος δῆτ᾽ ἐστὶνΑἰτναῖος φυήν;

Κυλλήνη
νῦν ἐγγὺς ἔγν[ως] ᾧ μάλιστα προσφερὲς τὸκνώδαλον.

Χορός
310τ[ί δ᾽ αὖ τὸ ] φων[οῦ]ν ἐστιν αὐτοῦ, τοὐντὸςἢ τοὔξω, φράσον.

Κυλλήνη
[ ... ]λο[ ... φ]ορίνη σύγγονος τῶν ὀστράκων.

Χορός
[ποῖον δὲ τοὔνομ᾽ ἐν]νέ[πει]ς; πόρσυνον, εἴ τιπλέον ἔχεις.

Κυλλήνη
[τὸν θῆρα μὲν χέλυν, τὸ φωνο]ῦν δ᾽ αὖ λύραν ὁπαῖς καλεῖ.

Χορός
[ ... αβουτ 22 λλ. ] κτέανον ησύ[ ... ] τινι;

Κυλλήνη
[ ... αβουτ 23 λλ. ] δέρμα κ[ ... ]στ [
315[ ... αβουτ 23 λλ. ]ον ὧδ[ε] κλαγγάνει [
[ ... αβουτ 23 λλ.]όρως ἐρείδεται
[ ... αβουτ 24 λλ.]πλεκτα [
[ ... αβουτ 24 λλ.]λάδος κ[
[ ... αβουτ 21 λλ. κόλ]λοπες δε[
320[ ... αβουτ 24 λλ. ]αμματω [
[ ... αβουτ 25 λλ.]ον[
1 ορ 2 λινες λοστ
325καὶ τοῦτο λύπη[ς] ἔστ᾽ ἄκεστρον καὶπαραψυκ[τ]ήρ[ιο]ν
κείνῳ μόνον, χα[ί]ρει δ᾽ ἀλύων καί τιπροσφων[ῶν μέλος
ξύμφωνον: ἐξα[ί]ρει γὰρ αὐτὸν αἰόλισμα τῆςλ[ύ]ρας.
οὕτως ὁ παῖς θανόντι θηρὶ φθέγμ᾽ἐμηχανήσατ[ο.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/...20%3Acard%3D29 8

Sophocles. Oxyrhynchus Papyri, part 9, number 1174. Arthur S. Hunt. London. Egypt Exploration Fund. 1912.

Ο αρμός του άνω βραχίονα με τον ζυγό σε κιθάρα της ζωφόρου του Παρθενώνα , Στέλιος Ψαρουδάκης Εμφάνιση Λεπτομερειών
υπό Ψαρουδάκης , Στέλιος
Ηράκλειο Κρήτης : Μουσικός Σύλλογος «Απόλλων» 1997

~~~~~

''H έκγλυφη απεικόνιση κιθάρας στη ζωφόρο του Παρθενώνα του 440 π.X. ανατρέπει τις θεωρίες που προτάθηκαν ως τώρα σχετικά με τον τόρπο με τον οποίο συνδέονταν οι πήχεις με τον ζυγό. O γράφων απέδειξε (Συμπόσιο Aρχαίας Eλληνικής Mουσικής, Δελφοί 1996) ότι, πως και στην χέλυ της ίδιας εποχής, οι πήχεις είναι εκείνοι που διαπερνούν τον ζυγό και όχι το αντίθετο, όπως πιστευόταν ως τώρα. Mάλιστα, οι πήχεις είναι λεπτότατοι (το 1/7 του πλάτους τους περίπου) και άρα συμπαγείς, όχι βαθείς και κούφιοι με αντηχητική λειτουργία.''

Tου Στέλιου Ψαρουδάκη Tα μουσικά όργανα των αρχαίων Eλλήνων

18011998 - 7 ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

http://www.scribd.com/doc/7342331/18011998-7-




Plut. Apoph. 29
Ἐκπρέπης1 ἔφορος Φρύνιδος τοῦ μουσικοῦ σκεπάρνῳ τὰς δύο τῶν ἐννέα χορδῶν2 ἐξέτεμεν, εἰπών, ‘μὴ κακούργει τὴν μουσικήν.’

Eusebius from the Life of Agis, chap. x., and Moralia 84 a. χορδῶν

Πλούτ. Περί μουσ. 1141F-1142A, 30
''Ο Φερεκράτης στην κωμωδία του Χείρων εμφανίζει τη Μουσική ως γυναίκα να παραπονιέται και να διαμαρτύρεται στη Δικαιοσύνη για την κακομεταχείριση που έχει υποστεί από τους καινοτόμους της εποχής Κινησία, Μελανιππίδη, Φρύνι και πάνω από όλους από τον Τιμόθεο, από τον οποίο λέει ότι της ήρθαν "τα περισσότερα κακά": "άπαντας οΰς λέγω παρελήλυθ', άδων εκτραπέλους μυρμηκιάς" ([ο κοκκινοτρίχης αυτός από τη Μίλητο, λέει η Μουσική,] ξεπέρασε όλους, τραγουδώντας πλήθος διεστραμμένες [εξωφρενικές, παράξενες] νότες)· και "απέδυσε κανέλυσε χορδαίς δώδεκα" (με απογύμνωσε και με έδεσε με τις δώδεκα χορδές του).''

Πλούτ. Περί μουσ. 1141F-1142A, 30

(306) Ἀλλ΄ οὖν ἀνεκτὸς οὗτος ἦν ὅμως ἐμοί. (307) Φρῦνις δ΄ ἴδιον στρόβιλον ἐμβαλών τινα κάμπτων με καὶ στρέφων ὅλην διέφθορεν, ἐν πέντε χορδαῖς δώδεχ΄ ἁρμονίας ἔχων. (308) Ἀλλ΄ οὖν ἔμοιγε χοὖτος ἦν ἀποχρῶν ἀνήρ· εἰ γάρ τι κἀξήμαρτεν, αὖθις ἀνέλαβεν. (309) Ὁ δὲ Τιμόθεός μ΄, ὦ φιλτάτη, κατορώρυχε καὶ διακέκναικ΄ αἴσχιστα.

(310) 〈ΔΙΚ.〉 Ποῖος οὑτοσὶ 〈ὁ〉 Τιμόθεος;

(311) 〈ΜΟΥΣ.〉 Μιλήσιός τις πυρρίας. (312) Κακά μοι παρέσχεν οὗτος, (313) ἅπαντας οὓς λέγω παρελήλυθεν, ἄγων ἐκτραπέλους μυρμηκιάς. Κἂν ἐντύχῃ πού μοι βαδιζούσῃ μόνῃ, ἀπέδυσε κἀνέδυσε χορδὰς δώδεκα‘.

{[ΜΟΥΣ.]} ‘Λέξω μὲν οὐκ ἄκουσα· σοί τε γὰρ κλύειν
ἐμοί τε λέξαι θυμὸς ἡδονὴν ἔχει.
ἐμοὶ γὰρ ἦρξε τῶν κακῶν Μελανιππίδης,
ἐν τοῖσι πρῶτος ὃς λαβὼν ἀνῆκέ με
χαλαρωτέραν τ' ἐποίησε χορδαῖς δώδεκα.
ἀλλ' οὖν ὅμως οὗτος μὲν ἦν ἀποχρῶν ἀνὴρ
ἔμοιγε πρὸς τὰ νῦν κακά.
Κινησίας δέ [μ'] ὁ κατάρατος Ἀττικός,
ἐξαρμονίους καμπὰς ποιῶν ἐν ταῖς στροφαῖς
ἀπολώλεχ' οὕτως, ὥστε τῆς ποιήσεως
τῶν διθυράμβων, καθάπερ ἐν ταῖς ἀσπίσιν,
ἀριστέρ' αὐτοῦ φαίνεται τὰ δεξιά.
ἀλλ' οὖν ἀνεκτὸς οὗτος ἦν ὅμως ἐμοί.
Φρῦνις δ' ἴδιον στρόβιλον ἐμβαλών τινα
κάμπτων με καὶ στρέφων ὅλην διέφθορεν,
ἐν πέντε χορδαῖς δώδεχ' ἁρμονίας ἔχων.
ἀλλ' οὖν ἔμοιγε χοὖτος ἦν ἀποχρῶν ἀνήρ·
εἰ γάρ τι κἀξήμαρτεν, αὖθις ἀνέλαβεν.
ὁ δὲ Τιμόθεός μ', ὦ φιλτάτη, κατορώρυχε
καὶ διακέκναικ' αἴσχιστα. {[ΔΙΚ.]} Ποῖος οὑτοσὶ
[ὁ] Τιμόθεος; {[ΜΟΥΣ.]} Μιλήσιός τις πυρρίας.
κακά μοι παρέσχεν οὗτος, ἅπαντας οὓς λέγω
παρελήλυθεν, ἄγων ἐκτραπέλους μυρμηκιάς.
κἂν ἐντύχῃ πού μοι βαδιζούσῃ μόνῃ,
ἀπέδυσε κἀνέδυσε χορδὰς δώδεκα‘.

''Ο Τιμόθεος σπούδασε μουσική στην Αθήνα με τον Φρύνι και στην αρχή της σταδιοδρομίας του έλαβε μέρος, χωρίς επιτυχία, στους μουσικούς αγώνες της Αθήνας· ο Ευριπίδης , όμως, τον ενθάρρυνε και διαγωνίστηκε ξανά το 420 π.Χ., και αυτή τη φορά νίκησε το δάσκαλο του Φρύνι. Τη νίκη του γιόρτασε μ' ένα τραγούδι, από το οποίο έχουν διασωθεί μερικοί στίχοι.
Οι καινοτομίες του προκάλεσαν ζωηρές διαμάχες όσο ζούσε αλλά και μετά το θάνατό του. Ο Φερεκράτης στην κωμωδία του Χείρων εμφανίζει τη Μουσική ως γυναίκα να παραπονιέται και να διαμαρτύρεται στη Δικαιοσύνη για την κακομεταχείριση που έχει υποστεί από τους καινοτόμους της εποχής Κινησία , Μελανιππίδη , Φρύνι και πάνω από όλους από τον Τιμόθεο, από τον οποίο λέει ότι της ήρθαν "τα περισσότερα κακά": "άπαντας οΰς λέγω παρελήλυθ', άδων εκτραπέλους μυρμηκιάς" ([ο κοκκινοτρίχης αυτός από τη Μίλητο, λέει η Μουσική,] ξεπέρασε όλους, τραγουδώντας πλήθος διεστραμμένες [εξωφρενικές, παράξενες] νότες)· και "απέδυσε κανέλυσε χορδαίς δώδεκα" (με απογύμνωσε και με έδεσε με τις δώδεκα χορδές του). Πρβ. Πλούτ. Περί μουσ. 1141F-1142A, 30· και λ. μυρμηκιά .
Όταν ο Τιμόθεος διαγωνίστηκε στα Κάρνεια της Σπάρτης, ένας από τους εφόρους έκοψε με μαχαίρι τις χορδές του οργάνου του που ξεπερνούσαν τις κλασικές επτά· και αργότερα, ένα σπαρτιατικό δικαστήριο τον καταδίκασε σε εξορία. Παρά το συντηρητισμό των Σπαρτιατών, η φήμη του, ως ενός από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της εποχής του, απλώθηκε σε όλη την Ελλάδα. Ο Αριστοτέλης τον εγκωμιάζει στα Μεταφυσικά (Α', 993Β) με αυτά τα λόγια: "αν ο Τιμόθεος δεν είχε υπάρξει, δεν θα είχαμε τόσες πολλές μελωδικές συνθέσεις" ("πολλήν μελοποιΐαν")· (βλ. όλο το κείμενο στο λ. Φρύνις· πρβ. Sachs Hist. σ. 131)''


Ο Φρύνιχος, Επιτομή (σ. 110)
"στρόβιλος... και μεταφορικώς κέχρηται επί ωδής κιθαρωδικώς πολύν εχούσης τον τάραχον" (στρόβιλος... χρησιμοποιείται μεταφορικά για το κιθαρωδικό τραγούδι που έχει πολλή ταραχή). Μερικοί μελετητές δίνουν στη λέξη στρόβιλος (όπως χρησιμοποιείται στην κωμωδία του Φερεκράτη Χείρων, στο απόσπασμα που διασώθηκε) τη σημασία ενός μικρού υποστηρίγματος που τοποθετούνταν κάτω από τις χορδές και τροποποιούσε το κούρδισμα μιας ή περισσότερων χορδών, όταν στρεφόταν.

Πλούταρχος "Αποφθέγματα Λακεδαιμονίων" σ. 139. Φρύνις ''...κατά την παράδοση όταν πήγε στη Σπάρτη, ένας από τους εφόρους της (ονομαζόμενος Εμηρεπής ή μάλλον Εμπρεπής) "σκεπάρνῳ τὰς δύο τῶν ἐννέα χορδῶν ἐξέτεμεν εἰπών Μ η κ α κ ο ύ ρ γ ε ι τ η ν Μ ο υ σ ι κ ή ν "

Αριστείδης (Mb 11) στο λ. νήτη.

Αριστείδης (Mb 11) στο λ. υπάτη.

Ο Νικόμαχος, Εγχειρ. 3 . ...κατ' αναλογία με τον πλανήτη Κρόνο, που είναι ο πιο ψηλός και πιο απομακρυσμένος από μας πλανήτης, ο πιο χαμηλός ήχος στη δια πασών ονομάστηκε υπάτη, γιατί ύπατον είναι το πιο ψηλό. Κατά τον ίδιο τρόπο η Σελήνη, που είναι ο πιο χαμηλός και πλησιέστερος πλανήτης στη Γη, ο πιο ψηλός ήχος πήρε το όνομα νήτη, που σημαίνει χαμηλότατος.

Αριστείδης, ...οι αρχαίοι συνήθιζαν να ονομάζουν τον πρώτο ύπατον (τον πιο ψηλό) και τον πιο μακρινό νέατον (χαμηλότατο).

Αριστοτ. (Προβλ. XIX, 3· υπάτη, νήτη

Πλούτ. Πλατωνικά ζητήματα IX, 2, 1008Ε. υπάτη, νήτη

''Νικόμαχος (Εγχ. 3, C.v.J. 241-2, Mb 6-7) ''...τα ονόματα των επτά μουσικών φθόγγων βγήκαν από τους επτά πλανήτες και τη θέση τους σε σχέση προς τη Γη. "Από την κίνηση του Κρόνου, που είναι ο πιο απομακρυσμένος από μας πλανήτης, η χαμηλότερη νότα στη διαπασών ονομάστηκε υπάτη, γιατί ύπατος είναι ο πιο ψηλός. Και από την κίνηση της Σελήνης, που είναι ο πιο χαμηλός απ' όλους και ο πιο κοντινός σε μας, στη Γη, ονομάστηκε η νήτη, γιατί "νέατον" είναι το πιο χαμηλό". Στον Δία, που είναι κάτω από τον Κρόνο, αντιστοιχεί η παρυπάτη, και στην Αφροδίτη, που είναι πιο πάνω από τη Σελήνη, αντιστοιχεί η παρανήτη. Και από τον Ήλιο, που βρίσκεται στη μέση, τέταρτος από την κάθε πλευρά των επτά πλανητών, ονομάστηκε η μέση, που είναι η κεντρική νότα, αφού απέχει ένα διάστημα τετάρτης από την κάθε άκρη του επταχόρδου. Από τον Άρη, που βρίσκεται ανάμεσα στον Δία και τον Ήλιο, ονομάστηκε η υπερμέση ή λιχανός, και από τον Ερμή, που βρίσκεται στη μέση της Αφροδίτης και του Ήλιου, η παραμέση.''

''ονομασία, στην αρχαία ελληνική μουσική γινόταν χρήση ονομάτων για τον προσδιορισμό των φθόγγων Αρχικά τα ονόματα αυτά δόθηκαν στις χορδές της λύρας σύμφωνα με τη θέση τους στο όργανο· όταν η λέξη χορδή έγινε, με τη συνεχή και πρακτική χρήση, συνώνυμη του φθόγγου, τα ονόματα χρησιμοποιούνταν χωρίς διάκριση τόσο για τις χορδές, όσο και για τους αντίστοιχους φθόγγους. Από τον 6ο αι. π.Χ., όταν η επτάχορδη λύρα έγινε οκτάχορδη, τα ονόματα (προσηγορίες) ήταν τα ακόλουθα:

νήτη, νεάτη (=χαμηλότατη), η ψηλότερη νότα·
παρανήτη, η αμέσως πιο κάτω από τη νήτη·
τρίτη, η τρίτη από πάνω προς τα κάτω·
παραμέση, η πλαϊνή της μέσης προς τα πάνω·
μέση, η κεντρική νότα·
λιχανός, η χορδή που παιζόταν με το λιχανό, το δείκτη·
παρυπάτη, η πλαϊνή της υπάτης προς τα πάνω·
υπάτη (=υψίστη), η πιο χαμηλή νότα.



Η πιο πάνω ονοματολογία χρειάζεται κάποια εξήγηση.

(α) η λ. νήτη, ενώ σήμαινε την έσχατη χορδή, ήταν στην πραγματικότητα η ψηλότερη χορδή· αυτό οφείλεται στη θέση της χορδής νήτη, που ήταν τοποθετημένη στο πλησιέστερο σημείο από τον εκτελεστή·
(β) Η υπάτη , ακριβώς το αντίθετο με τη νήτη, αλλά κατά παρόμοια αντιστοιχία, ενώ σήμαινε την πιο ψηλή χορδή, στην πραγματικότητα ήταν η χαμηλότερη, γιατί η αντίστοιχη χορδή ήταν τοποθετημένη στο άλλο άκρο, το πιο μακρινό από τον εκτελεστή·

Μερικοί μελετητές υποστηρίζουν ότι το αντιφατικό φαινόμενο στους δύο αυτούς όρους (υπάτη, νήτη) Ο Kurt Sachs (Hist. 135) υποστηρίζει ότι "η νήτη ή χαμηλή χορδή κατά τρόπο εκπληκτικό προσδιορίζει την πιο ψηλή νότα στην ελληνική μουσική, όχι γιατί είναι η πιο χαμηλή όταν η λύρα κρατιέται στην κανονική, πλαγιαστή θέση, αλλά γιατί η σημιτική Ανατολή αποκαλεί ψηλούς φθόγγους τους χαμηλούς και χαμηλούς φθόγγους τους ψηλούς".
(γ) Όλα τα ονόματα ήταν στο θηλυκό γένος, γιατί εξυπακούεται η λέξη "χορδή"· ήταν δηλ. επίθετα στο ουσιαστικό χορδή, λ.χ. νήτη χορδή (χαμηλότατη-ύψιστη χορδή).''




*
Βιβλιογραφία ( τακτοποίηση καθ’ οδόν)

The Technique of Playing Ancient Greek Instruments of the Lyre Type
Helen Roberts: from, Music and Civilisation, The British Museum Yearbook 4, 1980
http://easyweb.easynet.co.uk/~orpheus/roberts.htm.

Annie Belis , 'À propos
de la construction de la lyren, Bulletin de corresnondance hell6niaue
109(1985):201-220, pp. 203-204)

P. Phaklaris, YXEArZ:m, 'dplaiohovixov A&Lnov
32(1982):218-233, especially p. 227 fig.

„Mount Parthenius rears also tortoises most suitable for the making of harps; but the men on the mountain are always afraid to capture them, and will not allow strangers to do so either, thinking them to be sacred to Pan.” Pauszaniasz 8.54.7

A Dictionary of Greek and Roman Antiquities (1890)

John Gray Landels: Music in Ancient Greece and Rome, 1999, 64.

Perseus Encyclopedia - Chelys-Lyra

Erich M. v. Hornbostel, Curt Sachs: Systematik der Musikinstrumente – Chordophone

Mathiesen, Thomas J. Apollo's Lyre: Greek Music and Music Theory in Antiquity and the Middle Ages. University of Nebraska Press (1999).

Bundrick, Sheramy D.. Music and Image in Classical Athens. Cambridge University Press (2005)

Arkhilokhosz fr. 51.47 Diehl

David E. Creese: The Origin of the Greek Tortoise-Shell Lyre, 1997.

West, Martin Litchfield. Ancient Greek Music. Oxford University Press (1992)

E. Poehlmann, “The two Elgin lyres at the British Museum”

JHS 36, 1916, 214 κ.ε (“Lord Elgin and his collection”).

Beschi L., “La tomba di una fanciulla antica”, Studi Miscellanei 30, 99-108.

P. Courbin, 'Les lyres d'Argos', in Etudes argiennes (BCH Suppl., 6), Paris 1980, 93-114

Φάκλαρης Π., "Χέλυς", ΑΔ, 32Α, 1977, 218-233

1ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Μουσικής Έρευνας
Προβλήματα στην αξιολόγηση των ευρημάτων μουσικών οργάνων της αρχαιότητας και προτάσεις αντιμετώπισής τους.
Ουρανία Μπάνου
14/12/2001 15:00-21:10, 2 συνεδρίες
http://www.iema.gr/data/Events/Confe...nou_speech.htm

V. Vathis, M. Bakarezos, Y. Orfanos, and Ν.Α. Papadogiannis
“Acoustic study of a faithful reconstruction of the ancient Greek lyre Chelys”
ACOUSTICS 2008, DEMOCRITUS UNIVERSITY OF THRACE, XANTHI, GREECE, 29 SEPTEMBER – 1 OCTOBER
2008, CONFERENCE PROCEEDINGS PP. 173-181, ED.: N. BARKAS, 2008

Λυροποιός
Αναξίλα
Κωμωδία

Ἡράκλειτος
31. (51).

Φιλόστρ.

Ομηρικό Ύμνο στον Ερμή

Α. Lang, The Homeric Hymns, Λονδίνο 1899).

Η ΛΥΡΑ ΣΤΟΝ ΕΜΧΑΔΙΚΟ ΧΟΡΟ ΣΤΙΣ ΕΠΟΧΕΣ 'ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΚΜ ...
Psaroudakes

Psaroudakēs, Stelios (2000) 'The arm-crossbar junction of the Classical Hellenic kithara', in Studien zur Musikarchäologie II. Music Archaeology of early Metal Ages. Papers from the 1st Symposium of the International Study Group on Music Archaeology at Monastery Michaelstein, 18-24 May, 1998, eds. Ellen Hickmann & Ingo Laufs & Ricardo Eichmann. Orient-Archäologie 7. Rahden, Westf.: 263-78.

Στέλιος Ψαρουδάκης ( 1997) «Ο αρμός του άνω βραχίονα με τον ζυγό σε κιθάρα της ζωφόρου του. Παρθενώνα», Ιδιόφωνο 1:28-35


The Arm-Crossbar Junction of the Classical Hellenic Kithara, 63.
Intenational Meeting on Music
Music and Ancient Greece, Symposium Proceeding, 5-15 August 1996., Nea Synora, Athens, 1999.''
Psaroudakes

Ο αρμός του άνω βραχίονα με τον ζυγό σε κιθάρα της ζωφόρου του Παρθενώνα , Στέλιος Ψαρουδάκης
Ηράκλειο Κρήτης : Μουσικός Σύλλογος «Απόλλων» 1997).

Οδύσσεια (φ 406-407)

Πολυδεύκης (IV, 62)

Φερεκράτης , Πέρσαι: Kock CAF Ι, 182, απόσπ. 130)

Ησύχιος, λήμμα μαγάς

Plut. Apoph. 29

Eusebius from the Life of Agis, chap. x.,

Plutarch. Moralia. with an English Translation by. Frank Cole Babbitt. Cambridge, MA. Harvard University Press. London. William Heinemann Ltd. 1931. 3.

Φερεκράτης
κωμωδία
Χείρων

Πλούτ. Περί μουσ. 1141F-1142A, 30·

I. During, "Studies in Musical Terminology in 5th Century Literature", Eranos 43 (1945), 187.


K. Schlesinger, The Greek Aulos, 145.

http://www.musipedia.gr/


Anthologia Graeca 11, 352
Ἀγαθίου σχολαστικοῦ

Μ. Ψελλός, Σύνταγμα 21α

Αριστείδης (Mb 11)

Νικόμαχος ( Εγχειρ. 3)

Kurt Sachs (Hist. 135)

Αριστοτ. (Προβλ. XIX, 3·

Πλούτ. Πλατωνικά ζητήματα IX, 2, 1008Ε).


Πλούταρχος "Αποφθέγματα Λακεδαιμονίων" σ. 139)

Μαν. Βρυέννιος (Αρμον. 417)

Πλούτ. Περί αοργησίας 455D

Πολυδ. (IV, 62)

Aristophanes, Frogs
Aristophanes. Aristophanes Comoediae, ed. F.W. Hall and W.M. Geldart, vol. 2. F.W. Hall and W.M. Geldart. Oxford. Clarendon Press, Oxford. 1907.

Θέων o Σμυρναίος

Λουκιανός, Διάλογοι των Θεών (IV, 7, 4, "Διάλογος Απόλλωνα και Ηφαίστου")

Ευριπ. Ιππόλ. 1135

Δημ., και Δ. Ν. Βερναρδάκης, Ευριπίδης Β': Ιππόλυτος 1135, Αθήναι 1888.

Φαβρ. Bibliotheca Graeca I σ. 89

Παυσανίας Η, 17,5

Διόδωρος ο Σικελιώτης (ΙV, 84)

(Αθήν. IE', 694A-B).

FHG (II, 248, απόσπ. 43)

Schol. Aristoph. Νεφέλαι 1364

Πρόκλος (Χρηστομ. 19)

PMG "Garmina convivalia", 471-482, αποσπ. 884-917.

Aristophanes. Aristophanes Comoediae, ed. F.W. Hall and W.M. Geldart, vol. 1. F.W. Hall and W.M. Geldart. Oxford. Clarendon Press, Oxford. 1907.

Sophocles, Ichneutae
Sophocles. Oxyrhynchus Papyri, part 9, number 1174. Arthur S. Hunt. London. Egypt Exploration Fund. 1912.

Τὰ ζωϊκῆς προελεύσεως προϊόντα στὶς Βυζαντινὲς πηγές
Ἀνακοίνωση στὴν Ζ’ Συνάντηση Βυζαντινολόγων Ἑλλάδος καὶ Κύπρου,
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 20-33 Σεπτεμβρίου 2007.


Παιδιόφραστος, στ. 622-627, 635-637[/url].

Β. Βάθης, Ε. Μπακαρέζος, Ι. Ορφανός, Ν. Παπαδογιάννης : Ακουστική µελέτη πιστής ανακατασκευής της αρχαίας ελληνικής λύρας. χέλυς



Γραπτές μαρτυρίες




Ἡράκλειτος
31. (51).
οὐ ξυνιᾶσιν ὅκως διαφερόμενον ἑωυτῷ ὁμολογέει· παλίντονος ἁρμονίη ὅκωσπερ τόξου καὶ λύρης.
Δεν καταλαβαίνουν πως το διαφορετικό συνομολογεί με τον εαυτό του· αρμονία αντιθέτων εντάσεων όπως στο τόξο και τη λύρα.

Ομηρικό Ύμνο στον Ερμή (στ. 51): "επτά δε σύμφωνους οΐων ετανύσσατο χορδάς" (και τέντωσε επτά ταιριαστές [σύμφωνες] χορδές από έντερα προβάτου).

Ησύχ.: "χέλυς· χελώνα, λύρα, μηχάνημα".

Πολυδεύκης (IV, 59) περιλαμβάνει τη χέλυ στον κατάλογο των έγχορδων οργάνων.

Φιλόστρ. 777 (στο Δημ.): "της λύρας τε σόφισμα πρώτος Ερμής πήξασθαι λέγεται κεράτων δυοίν, κατά ζυγού και χελύος" (η εφεύρεση της λύρας οφείλεται στον Ερμή, που πρώτος έδεσε δύο κέρατα σ' έναζυγό** και μια χελώνα).



Ησύχ.: "χορδή· νευρά κιθάρας"

Ησύχ.: "της κιθάρας τα άκρα"· επίσης, "τα άκρα της λύρας".

Πολυδεύκης (IV, 62) χορδή· νευρά

Φερεκράτης , Πέρσαι: Kock CAF Ι, 182, απόσπ. 130) "χορδαίς οπταίς εριφείοις" (ψημένες χορδές από κατσίκια·

Ησύχιος , λήμμα μαγάς , "μαγάς... δεχομένη της κιθάρας τας νευράς" (γέφυρα [καβαλάρης]... που υποβαστάζει τις χορδές της κιθάρας)·




Μ. Ψελλός, Σύνταγμα 21α) προσηγορίαι



Πλούταρχος "Αποφθέγματα Λακεδαιμονίων" σ. 139. Φρύνις ''...κατά την παράδοση όταν πήγε στη Σπάρτη, ένας από τους εφόρους της (ονομαζόμενος Εμηρεπής ή μάλλον Εμπρεπής) "σκεπάρνῳ τὰς δύο τῶν ἐννέα χορδῶν ἐξέτεμεν εἰπών Μ η κ α κ ο ύ ρ γ ε ι τ η ν Μ ο υ σ ι κ ή ν "

Αρτέμων, όργανο τρίπους, "υπερθείς εκάστη [χώρα] πήχυν και κάτω προσαρμόσας χορδοτόνια" (επάνω από κάθε τόπο [θέση] στερέωσε ένα ζυγό και αποκάτω τα χορδοτόνια).

Μαν. Βρυέννιος Αρμον. 417., "η υπό τας χορδάς υποκείμενη σανίς χορδοτόνος ονομάζεται" (η ξύλινη πλάκα [σανίδα] που βρίσκεται κάτω από τις χορδές ονομάζεται χορδοτόνος).

Νικόμ. Εγχειρ. 6. χορδότονον

Πλούτ. Περί αοργησίας 455D., χορδοτόνος λύρα

Πολυδ., IV, 62., "και δόνακα δέ τίνα υπολύριον οι κωμικοί ωνόμαζον, ως πάλαι αντί κεράτων υπότιθέμενον ταις λύραις" (και οι κωμικοί ονόμαζαν κάποιο δόνακα [καλάμι] υπολύριο, που τον παλιό καιρό τον τοποθετούσαν στις λύρες στη θέση των κεράτων).

Αριστοφάνης, Βατράχους 232-233., "ένεκα δόνακος, όν υπολύριον ένυδρον εν λίμναις τρέφω" (εξαιτίας του υπολύριου δόνακα, που τρέφω στα νερά των λιμνών)
ΒΑΤΡΑΧΟΙ Βρεκεκέξ κοάξ κοάξ ∆ΙΟΝΥΣΟΣ Βρεκεκέξ και σκασµός! Τίποτ' άλλο δεν ξέρετε απ' το κοάξ σας. ΒΑΤΡΑΧΟΙ Και βέβαια ω πολύξερε! Οι Μούσες οι γλυκόλαλες εµένα µ' αγαπούν κι ο Πάνας ο τραγόποδος ο που παίζει την καλαµοφλογέρα κι ο Φοίβος ο λυράρης εµένα µ' αγαπάει, που εγώ του τρέφω τα καλάµια για τη λύρα, µες στη λίµνη. Βρεκεκέξ κοάξ κοάξ

Aristophanes, Frogs

Διόνυσος
ἀλλ᾽ ἐξόλοισθ᾽ αὐτῷ κοάξ:
οὐδὲν γάρ ἐστ᾽ ἀλλ᾽ ἢ κοάξ.
Βάτραχοι
εἰκότως γ᾽ ὦ πολλὰ πράττων.
ἐμὲ γὰρ ἔστερξαν εὔλυροί τε Μοῦσαι
230καὶ κεροβάτας Πὰν ὁ καλαμόφθογγα παίζων:
προσεπιτέρπεται δ᾽ ὁ φορμικτὰς Ἀπόλλων,
ἕνεκα δόνακος, ὃν ὑπολύριον
ἔνυδρον ἐν λίμναις τρέφω.
235βρεκεκεκὲξ κοάξ κοάξ.
Διόνυσος
ἐγὼ δὲ φλυκταίνας γ᾽ ἔχω,
χὠ πρωκτὸς ἰδίει πάλαι,
κᾆτ᾽ αὐτίκ᾽ ἐκκύψας ἐρεῖ—
Βάτραχοι
βρεκεκεκὲξ κοὰξ κοάξ.
Διόνυσος
240ἀλλ᾽ ὦ φιλῳδὸν γένος
παύσασθε.
Βάτραχοι
μᾶλλον μὲν οὖν
φθεγξόμεσθ᾽, εἰ δή ποτ᾽ εὐηλίοις
ἐν ἁμέραισιν
ἡλάμεσθα διὰ κυπείρου
καὶ φλέω, χαίροντες ᾠδῆς
245πολυκολύμβοισι μέλεσιν,
ἢ Διὸς φεύγοντες ὄμβρον
ἔνυδρον ἐν βυθῷ χορείαν
αἰόλαν ἐφθεγξάμεσθα
πομφολυγοπαφλάσμασιν.
Διόνυσος
βρεκεκεκὲξ κοὰξ κοάξ.
τουτὶ παρ᾽ ὑμῶν λαμβάνω.
Βάτραχοι
δεινά τἄρα πεισόμεσθα.
Διόνυσος
δεινότερα δ᾽ ἔγωγ᾽, ἐλαύνων
255εἰ διαρραγήσομαι.
Βάτραχοι
βρεκεκεκὲξ κοὰξ κοάξ.
Διόνυσος
οἰμώζετ᾽: οὐ γάρ μοι μέλει.
Βάτραχοι
ἀλλὰ μὴν κεκραξόμεσθά γ᾽
ὁπόσον ἡ φάρυξ ἂν ἡμῶν
260χανδάνῃ δι᾽ ἡμέρας.
Διόνυσος
βρεκεκεκὲξ κοὰξ κοάξ.
τούτῳ γὰρ οὐ νικήσετε.
Βάτραχοι
οὐδὲ μὴν ἡμᾶς σὺ πάντως.
Διόνυσος
οὐδὲ μὴν ὑμεῖς γ᾽ ἐμὲ
οὐδέποτε: κεκράξομαι γὰρ
265κἂν δέῃ δι᾽ ἡμέρας
<βρεκεκεκὲξ κοὰξ κοάξ,>
ἕως ἂν ὑμῶν ἐπικρατήσω τῷ κοάξ,
βρεκεκεκὲξ κοὰξ κοάξ.

Aristophanes. Aristophanes Comoediae, ed. F.W. Hall and W.M. Geldart, vol. 2. F.W. Hall and W.M. Geldart. Oxford. Clarendon Press, Oxford. 1907.

Ησ., "κόλλοπες· οι κόλλαβοι περί ους αι χορδαί" (κόλλοπες ήταν κόλλαβοι [στριφτάρια], γύρω από τους οποίους οι χορδές [περιτυλίγονταν και κουρδίζονταν]).

Θέων o Σμυρναίος (σ. 57) "έτι δε της τάσεως γινομένης κατά την στροφήν των κολλάβων" (και το τέντωμα [της χορδής] γίνεται με τη στροφή των κολλάβων).

Ησύχιος, "μαγάς· σανίς τετράγωνος υπόκυφος δεχόμενη της κιθάρας τας νευράς και αποτελούσα τον φθόγγον" (μαγάς· ένα τετράγωνο σανιδάκι, ελαφρά κυρτό, που υποβαστάζει τις χορδές και παράγει το φθόγγο [δηλ. βοηθάει στην παραγωγή των φθόγγων]).

Λουκιανός, Διάλογοι των Θεών IV, 7, 4, "Διάλογος Απόλλωνα και Ηφαίστου", "πήχεις γαρ εναρμόσας και μαγάδιον υποθείς" (γιατί [ο Ερμής], αφού στερέωσε [πάνω στο όστρακο της χελώνας] βραχίονες και τοποθέτησε αποκάτω μαγάδιο).

Ευριπ. Ιππόλ. 1135: "μούσα δ' άυπνος υπ' άντυγι χορδάν" (το ακατάπαυστο τραγούδημα των χορδών, οι οποίες βρίσκονται κάτω από τον άντυγα).

Ευριπίδης Β': Ιππόλυτος 1135., η γέφυρα ("καβαλάρης") της λύρας ή κατά μερικούς συγγραφείς, άλλη λέξη για τον ζυγόν.

Παυσανίας Η, 17,5., "Ἔρχεται δὲ ἄλλο ὄρος Κυλλήνης, Χελυδορέα, ἔνθα εὑρὼν χελώνην Ἑρμῆς ἐκδεῖραι τὸ θηρίον καὶ ἀπ' αὐτῆς λέγεται ποιήσασθαι λύραν"

Αθήν. IE', 694A-B.,σκόλιον, μέλος (από το σκόλιος, στριφτός, κυρτός, ελικοειδής, όχι ίσιος)· τραγούδι με συνοδεία λύρας που τραγουδιόταν προς το τέλος ενός συμποσίου. Συνήθως, ένας από τους πιο επιδέξιους συνδαιτυμόνες άρχιζε πρώτος το τραγούδι, κρατώντας ταυτόχρονα στο χέρι του ένα κλωνάρι μυρτιάς. Όταν τελείωνε το τραγούδι του, παρέδιδε το κλωνάρι σ' έναν άλλο συνδαιτυμόνα, όχι όμως σε εκείνον που καθόταν πλάι του, κι έτσι συνέχιζαν, χωρίς να τηρούν σειρά .


Aristophanes
Χορός
985ἀλλὰ καὶ τόδ᾽ ἔγωγε θαυμάζω
τῆς ὑομουσίας
αὐτοῦ: φασὶ γὰρ αὐτὸν οἱ
παῖδες οἳ ξυνεφοίτων,
τὴν Δωριστὶ μόνην ἂν ἁρμόττεσθαι
990θαμὰ τὴν λύραν,
ἄλλην δ᾽ οὐκ ἐθέλειν μαθεῖν:
κᾆτα τὸν κιθαριστὴν
ὀργισθέντ᾽ ἀπάγειν κελεύειν,
ὡς ἁρμονίαν ὁ παῖς
995οὗτος οὐ δύναται μαθεῖν
ἢν μὴ Δωροδοκιστί.

Aristophanes. Aristophanes Comoediae, ed. F.W. Hall and W.M. Geldart, vol. 1. F.W. Hall and W.M. Geldart. Oxford. Clarendon Press, Oxford. 1907.



Παιδιόφραστος, στ. 622-627, 635-637.
Τὰ νεῦρα τοῦ βοδιοῦ ἀποτελοῦσαν τὴν πρώτη ὕλη γιὰ τὴν κατασκευὴ
χορδῶν μουσικῶν ὀργάνων καὶ σαϊτῶν γιὰ τόξα, ἐνῶ μὲ εἰδικὴ
ἐπεξεργασία γίνονταν ὄργανο βασανιστηρίου, τὸ γνωστὸ μαστίγιο.





/////////////////////////////////


σίμαι
τα άκρα της λύρας και της κιθάρας .

σίμαι (sic cod.) the ends of the lyre, Hsch.; also, parts of the cornice, Id., cf. Vitr.3.5.12.
http://www.perseus.tufts.edu/hopper/...=greek#lexicon

σίμαι, τα άκρα της λύρας και της κιθάρας . Ησύχ.: "της κιθάρας τα άκρα"· επίσης, "τα άκρα της λύρας".

<σίμαι>· τῆς κιθάρας τὰ ἄκρα. καὶ ἐν ταῖς ὀροφαῖς θέσεις τινές
el.wikisource.org/wiki/Γλώσσαι/Σ

http://www.scribd.com/doc/42079819/%...ojethomere-com

{''Καθαρίζουμε καλά τις αντεριές. Με ένα μολύβι, ή χοντρό βελονάκι γυρίζουμε τα έντερα έτσι ώστε το εσωτερικό να βγει έξω. Αυτό το επιτυγχάνουμε ως εξής: Διπλώνουμε λίγο τη μία άκρη του εντέρου και με το μολύβι τη σπρώχνουμε στο εσωτερικό του. Κρατώντας με το δεξί χέρι το μολύβι και χρησιμοποιώντας τον αντίχειρα του δεξιού χεριού, μαζεύουμε στο μολύβι αρκετή ποσότητα εντέρου. Με το αριστερό χέρι, βοηθάμε το έντερο να μαζεύεται στο ξυλάκι, προσέχοντας μην το τρυπήσουμε.

Όταν συγκεντρωθεί αρκετό, το απλώνουμε σε ένα μπολ με άφθονο νερό. Συνεχίζουμε έτσι μέχρι να γυρίσει όλο το έντερο ανάποδα. Όταν έχει περάσει το ξύλο μέσα από το έντερο, τραβάμε πολύ προσεκτικά το έντερο έτσι ώστε να γυρίσει το μέσα–έξω.

Όταν γυρίσουμε τις αντεριές, τις πλένουμε καλά και στη συνέχεια τις τοποθετούμε σε ένα μπολ με νερό και τον χυμό από τα λεμόνια. Προσθέτουμε ρίγανη και λίγο αλάτι. Έτσι τα έντερα ασπρίζουν και σφίγγουν με αποτέλεσμα να τυλίγονται πιο εύκολα.''}

...ίσως θα ήταν ωφέλιμο, να ρωτήσουμε, πως φτιάχνουν νεύρο για τόξο, όπου είναι ακόμα σε χρήση. Στύψιμο μάλλον με βαρίδι. Αλοιφή κολοφώνιο. Το λίγο ''ανώμαλη' χορδή, λόγο στροφών, έχει πιο ευχάριστο ήχο. Επίσεις, νήμα απο φυτικές ίνες, με νύχια και με δόντια.
Ευρήματα μαρτυρούν φαγωμένα δόντια.

''...όποιος θέλει να κάνει μια δοκιμή στις εντέρινες χορδές μπορεί να βρεί στον Στεφανίδη. Βρίσκεται σε ένα υπόγειο στις αρχές της ζωοδόχου πηγής ,στην αριστερή μεριά του δρόμου καθώς ανεβαίνει [...] Πωλούνται με το μέτρο, κοστίζουν 15 ευρώ οι 80 πόντοι και τις φέρνει σε 2 διαμέτρους.''
~~~~~~~~~~~

χέλυς, χελώνα. [Testudo Marginata] Η αρχαϊκή λύρα , που ονομαζόταν έτσι, γιατί το ηχείο* της ήταν κατασκευασμένο από όστρακο χελώνας.

χέλους· Ήσ. : "μουσικόν όργανον".


Οργανοποιία
Η τέχνη της κατασκευής των μουσικών οργάνων· επίσης, η βιομηχανία ή η βιοτεχνία όπου αυτά κατασκευάζονται. Έτσι οργανοποιός, δεν είναι μόνο ο "μάστορας" που κατασκευάζει κάποιο όργανο, αλλά και ο βιομηχανικός εργατοτεχνίτης [...πληκτροποιός....κερατουργός* χορδοποιός ...]που παράγει συγκεκριμένα τμήματα ή εξαρτήματα οργάνων, χωρίς να γνωρίζει ή να μπορεί να κατασκευάσει τα όργανα για τα οποία προορίζονται. Επομένως, αντιλαμβανόμαστε γιατί (εκτός των χαμένων μικρών μυστικών...) όση τεχνολογία και «ποιότητα ζωής» κι αν μας προκύψει, δεν θα ξαναγίνει ποτέ Stradivarius !...

*Κεραξόος ~ κέρατα
(από το "κέρας" και το "ξέω"). Χαρακτηρίζει τον κατασκευαστή των κεράτινων παραστατών της κιθάρας-λύρας. Συνώνυμα γι' αυτόν που κατεργαζόταν κέρατα: "κερατοξόος", "κερατουργός", "κερατοποιός", "κερατογλύφος".



Ενώσεις ~ κέρατα ~ καβούκι
Μερικά ευρήματα όστρακα χελώνας έχουν τρύπες, με μεταλλικά υπολείμματα. (Καρφιά;) Ο Ερμής δούλευε με σιδερένιο γλύφανο.

~χορδή [από έντερα προβάτου]
γενικά, το έντερο· χορδή από έντερο, που τεντωμένη παράγει, ήχο. Επομένως, χορδή μουσικού οργάνου. Ο Πλάτων ονομάζει τον αυλό πολυχορδότατο (που παράγει πολλές νότες). Αργότερα, η λέξη χρησιμοποιήθηκε και στην περίπτωση των φωνητικών χορδών (φωνητικαί χορδαί). Η λέξη νευρά χρησιμοποιούνταν συχνά για τη χορδή.
Ο κατασκευαστής χορδών λεγόταν χορδοποιός. Εκείνος που έστριβε τις χορδές (για να τις κουρδίσει) ονομαζόταν χορδοστρόφος· ήταν ακόμα και χορδοποιός και χορδιστής.

κολοφωνία, κολοφώνιο· ρητίνη με την οποία οι αρχαίοι 'Έλληνες επάλειφαν τις χορδές των οργάνων

Νευρά
χορδή τόξου· χορδή από νεύρα ή έντερα· στη μουσική, χορδή οργάνου (συνών. της λ. χορδή). H λέξη νεύρον χρησιμοποιείται συνεκδοχικά για τη χορδή, σχοινί, ή χορδή (κόρδα) νεύρου.
_______

1 Εκπρεπους, Ἐκπρέπης Xylander and Wyttenbach: Εμπρεπους, Ἐμπρεπὴς.


http://www.perseus.tufts.edu/hopper/...3Achapter%3D29

____________

λ. μυρμηκιά.

____________



http://remacle.org/bloodwolf/histori.../musiquegr.htm

--------------




~στρόβιλος

είδος χορού με περιστροφική κίνηση, όμοιος με το βαλλισμό . Πρβ. Πολυδ. IV, 101 και Αθήν. 630Α, 27.


Βιβλιογραφία:

I. During, "Studies in Musical Terminology in 5th Century Literature", Eranos 43 (1945), 187.
K. Schlesinger, The Greek Aulos, 145.

http://www.musipedia.gr/

___________


Agathias
ca. 530 - ca. 580

http://webcache.googleusercontent.co...&hl=en&ct=clnk

________________


~~~~~~~~~~~

Χορδοτόνος
και χορδοτόνιον μια μικρή πλάκα (σανίδα) στο κατώτερο μέρος του ηχείου της λύρας και κιθάρας, πάνω στην οποία οι χορδές στερεώνονταν με κόμπο.
, αλλά και χορδότονος (ο)· ο κόλλαβος (κλειδί), με τον οποίο κουρδίζονταν οι χορδές. χορδοτόνος (ως επίθ.)· με κουρδισμένη χορδή (ή χορδές)· λ.χ. χορδοτόνος
Βλ. λ. επιτόνιον.

~~~~~~~~~~~~~

Δόναξ
(α) είδος μικρού λεπτού καλαμιού. Κομμάτια δόνακα χρησιμοποιούνταν μέσα στο ηχείο της λύρας για να υποβαστάζουν τη μεμβράνη (βλ. λύρα.): αυτός ο δόνακας ονομαζόταν δόναξ υπολύριος·


http://www.perseus.tufts.edu/hopper/...t:1999.01.0031

~~~~~~~~~~~

κόλλαβος

~δέρμα βοδιού
~ξύλο
~ μέταλλο
~ ελεφαντόδοντο

και κόλλοψ· το στριφτάρι ή κλειδί, με το οποίο κουρδίζονταν οι χορδές. Η λέξη κόλλοψ ήταν αττική και ομηρική, ενώ ο κόλλαβος ήταν μια πιο κοινή λέξη. Στις πρωτόγονες λύρες τα στριφτάρια ήταν κατασκευασμένα από δέρμα βοδιού· έδεναν σ' αυτά την άκρη της χορδής και με το στρίψιμό τους γύρω στο ζυγόν γινόταν το κούρδισμα. Η τεχνική αυτή βελτιώθηκε με τη χρήση "κλειδιών" (κολλάβων) από ξύλο, μέταλλο ή ελεφαντόδοντο. Οι κόλλαβοι είχαν μικρό στρογγυλό κεφάλι, στερεώνονταν κατά μήκος του ζυγού και με περιστροφική κίνηση οι χορδές τεντώνονταν.
~~~~~~~~~

Τελαμών

δερμάτινη ταινία ή λουρί, με το οποίο η λύρα ή η κιθάρα κρεμόταν από το στήθος (το λαιμό) του εκτελεστή· χάρη στον τελαμώνα, ο εκτελεστής μπορούσε να χρησιμοποιεί ελεύθερα και τα δύο του χέρια. Το όργανο συνήθως τοποθετούνταν στα γόνατα, όταν ο εκτελεστής καθόταν, ή κρεμόταν από το στήθος, όταν στεκόταν. Στην περίπτωση της λύρας, το όργανο κρατιόταν με ελαφρά κλίση προς τα εμπρός.

~~~~~~~~~~~~~


μαγάς

η γέφυρα ("καβαλάρης") της λύρας και της κιθάρας · ήταν μια μικρή τετράγωνη σανίδα, τοποθετημένη επάνω στο ηχείο, σε κάποια απόσταση από το χορδοτόνιο . H μαγάς χρησίμευε για να απομονώνει το παλλόμενο μέρος των χορδών, ακριβώς όπως και ο νεότερος καβαλάρης των εγχόρδων οργάνων.

Ο Ησύχιος ορίζει τη λέξη μαγάδιον ως "ωραίον κιθάρισμα"· καθώς είναι φανερό, παράγει τη λέξη από το όργανο μάγαδις.

Άντυξ
η γέφυρα ("καβαλάρης") της λύρας ή κατά μερικούς συγγραφείς, άλλη λέξη για τον ζυγόν. Κατ' άλλους, ο σκελετός της λύρας. Πρβ. Δημ., και Δ. Ν. Βερναρδάκης,
~~~~~~~~~~~~~~~

Ερμής
Αρχαίος θεός καταγόμενος από την Αρκαδία. Γιος του Δία και της νύμφης Μαίας, πιστευόταν ότι έφερε στους Έλληνες τα γράμματα μέσα σε φύλλα φοινικιάς: "Τινὲς δὲ φασιν τοὺς χαρακτῆρας τῶν στοιχείων τοὺς παρ' ἡμῖν ὑπὸ Ἑ ρ μοῦ εκ φοίνικος φύλλων γεγραμμένου καταπεμφθῆναι τοῖς ἀνθρώποις, διὸ καὶ φοινικικὰ λέγονται γράμματα". (Φαβρ. Bibliotheca Graeca I σ. 89). Μεταξύ των πολλών και διαφόρων ιδιοτήτων του ("ψυχοπομπός", "μεγαλοφελής", "κερδώος", "λόγιος", "αγώνιος", κ.λπ.) αναφερόταν και η μεγάλη αγάπη του στη μουσική. Η παράδοση τον φέρνει εφευρέτη της πρώτης λύρας. Γεννήθηκε σε σπήλαιο του όρος Χελυδορέα της Κυλλήνης «νυκτὸς ἀμολγῷ, ὄφρα κατὰ γλυκὺς ὓπνος ἔχοι λευκώλενον, Ἥρην», δηλαδή «μέσ’ στο σκοτάδι της νύχτας, την ώρα που η (μονίμως απατημένη και εκδικητική) λευκοχέρα Ήρα γλυκοκοιμόταν». Βρέφος ακόμα, βρήκε στην έξοδο του σπηλαίου μια χελώνα, την έγδαρε και με το κοίλο περίβλημά της (το καβούκι ή "την χέλυν") κατασκεύασε την πρώτη λύρα. Έτσι "χέλυς" σήμαινε στην αρχαιότητα τη «λύρα»: Ο νεογέννητος θεός ήταν σε θέση από την πρώτη στιγμή να παίζει (με πλήκτρο) συνθέσεις μελωδικότατες. Αμέσως κατόπιν, κατάφερε να κλέψει 50 αγελάδες από το κοπάδι των θεών που φύλαγε ο Απόλλωνας) και να τις κρύψει σε σπήλαιο (γι’ αυτό και ο Έζρα Πάουντ προσφωνεί τον Ερμή ως «πάτρωνα των κλεφτών»). O Aπόλλωνας με τη μαντική του ικανότητα ανακάλυψε τον κλέφτη, αλλά κανένας δεν πίστευε ότι ο κλέφτης μπορούσε να είναι ένα βρέφος σπαργανωμένο στο λίκνο. Τελικά επενέβη ο Δίας (που ευχαριστήθηκε από την ευστροφία του γιου του), ο Ερμής επέστρεψε τα κλοπιμαία και για να κατευνάσει τον Απόλλωνα, έπαιξε τη λύρα που είχε φτιάξει. Ο Φοίβος αμέσως γοητεύθηκε από τη μουσική και δέχτηκε να ανταλλάξει τη λύρα με τις ιερές αγελάδες(!), χωρίς από τότε να την αποχωριστεί ποτέ. Έτσι ο Ερμής πήρε το κοπάδι και έγινε θεός «νόμιος». Όμως κατά τις ώρες που επόπτευε τη βοσκή επινόησε κι άλλο μουσικό όργανο, τη σύριγγα, που επίσης άρεσε στον Απόλλωνα και του την πήρε προσφέροντας ως αντάλλαγμα «τὴν χρυσῆν ῥάβδον, ἣν ἐκέκτητο βουκολῶν». Από τότε αυτή η ράβδος έγινε έμβλημα του Ερμή ως κήρυκα των θεών («κηρύκειον»). Άλλοι μύθοι φυσικά υποστηρίζουν ότι η σύριγξ ήταν εφεύρεση του Πανός. Επίσης ο Διόδωρος ο Σικελιώτης (ΙV, 84) αναφέρει ότι ο Ερμής όντας φύση κατ' εξοχήν "αρμονική" ανακάλυψε τη βουκολική ποίηση και μελωδία: "φύσει δὲ διαφόρῳ πρὸς εὐμέλειαν κεχορηγημένον ἐξευρεῖν τὸ βουκολικὸν ποίημα καὶ μέλος". (Βλ. τον σχετικό Ομηρικό Ύμνο στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ).


Hermes making the lyre. Bronze relief in the British Museum (Fourth
Century B.C.)

~~~~~~~~~


Η συμμετοχή και ο ρόλος της κιθάρας, της λύρας και της βαρβίτου ...
dspace.lib.uom.gr/bitstream/2159/3564/1/KourkouliPE2008.pdf
Μορφή αρχείου: PDF/Adobe Acrobat
κυλινδρική ράβδο. Οι χορδές του, που ήταν επτά στον αριθμό, ήταν από στριμμένα έντερα προβάτου και ήταν τεντωμένες στον σκελετό

~~~~~~

άλυρος (ο στερούμενος λύρας, μή συνοδευόμενος υπό λύρας, πένθιμος)
λυραοιδός ή λυράοιδος ή λυρωδός (ο άδων προς λύραν, ο συνοδεύων το άσμα του διά λύρας
ο τραγουδιστής συνοδεία λύρας)
λυρίζω (παίζω την λύραν)
λυρικός (ο αναφερόμενος ή ανήκων εις την λύραν, ο παίζων συνοδεία λύρας, ο ποιητής)
λύριον και λυρίς (υποκουριστικά τού λύρα)
υπολύριος (ο υπό την λύραν)
αντίλυρος ( ο εν αρμονία προς την λύραν , ο ανταποκρινόμενος προς την λύραν)
αυτόλυρος (ο συνοδεύων μόνος δια της λύρας το άσμα του)
λυριστής ή λυρίστρια (ο παίζων ή η παίζουσα την λύραν)
λύρισμα ή λυρισμός (το λυρίζειν, παίζειν την λύραν)
λυρόδμητος (ο δια της λύρας οικοδομηθείς, επί των Θηβών)
λυροποιϊκή ή λυροποιητική ή λυροποιία (εννοείται τέχνη, η τέχνη τού κατασκευάζειν λύρας) λυροποιός (ο ποιών, κατασκευάζων λύρας)
λυροφοίνιξ (είδος λύρας)

~~~~~~~~

ΕΡΓΑΛΕΙΟΘΗΚΗ

ῥαιστήρ: σφύρα, σφυρίον

ξυλουργικά εργαλεία ήταν τα εξής:
ο πέλεκυς
το σκεπάρνι (είδος πέλεκη)
το πριόνι
σφυρί,
τρυπάνι
ρυκάνη
ρίνη
ξυστήρι (σκαρπέλο)
γλύφανο (σκαρπέλο)
τόρνος

Στην εκτέλεση των έργων ο τεχνίτης χρησιμοποιούσε:
κανόνα
το πήχη
τον διαβήτη
τη στάθμη
την κάθετο
τον γνώμονα

~~~~~~~~~~~

ΥΛΙΚΑ

το ξύλο:
Πύξος: το ξύλο της θεωρούταν ασαπές, το βρίσκουμε στη βόριο Ελλάδα και την Ιταλία, χρησιμοποιούταν για ξύλινους στειλεούς και στρόφιγκες καθώς και για θυρώματα , οροφές και φάλαγγες (κατρακύλια).

''Ο Όμηρος περιγράφει στο παρακείμενο απόσπασμα της Ιλιάδας τη χρήση του λίπους και του νερού στην κατεργασία των τομαριών. Αποδίδει την ανθεκτικότητα της περίφημης ασπίδας του Αχιλλέα, έργο του Ηφαίστου, στις πέντε στρώσεις πετσιά, και περιφράφει την κατασκευή αυτής του Αίαντα του Λοκρού από τον βυρσοδέψη Τύχιο «με επτά βοϊδοτόμαρα».

Ο Παυσανίας αναφέρει στη Περιήγηση τους Οζολούς Λοκρούς που κατοικούσαν στην Άμφισσα και ντύνονταν με δέρματα για αυτό και μύριζαν δυνατά (Χ 38,3), ο Ησίοδος συμβουλεύει για τη χρήση των δερμάτινων πεδίλων και πανωφοριών για το κρύο, ο Αριστοφάνης σατιρίζει το βυρσοδέψη Κλέωνα στους Ιππείς και διαχωρίζει «βυρσοδέψες» και «σκυτοτόμους» στον Πλούτο και τις Εκκλησιάζουσες.

Οι αναφορές στη χρήση και την κατεργασία των δερμάτων στον Πλάτωνα, τον Αρριανό, τον Ξενοφώντα , το Λουκιανό, το Θεόφραστο, είναι συχνές και ενδεικτικές για την αρχαιότητα του κλάδου.''

βυρσοδεψία

''Η επεξεργασία των δερμάτων, γνωστή σαν βυρσοδεψία, απασχόλησε τους ανθρώπους από τα πρώτα χρόνια που ήθελαν κάτι να φορέσουν. Με τον καιρό εξελίχθηκαν κάποια τυποποιημένα στάδια επεξεργασία των δερμάτων που λίγο διέφεραν από περιοχή σε περιοχή.

Αρχικά απομακρυνόταν οι τρίχες από το δέρμα είτε με ξύρισμα είτε αργότερα μέσα σε δοχεία με ασβέστη. Στην συνέχεια για να μαλακώσει το δέρμα έμπαινε σε δεξαμενή με νερό στο οποίο προστιθόταν και αλάτι ή και θειικό οξύ. Στην συνέχεια το δέρμα έμπαινε σε άλλη δεξαμενή με μίγμα λαδιών και τανινών (από φλοιούς βελανιδιάς ή καστανιάς) όπου και έμενε αρκετές μέρες. Μετά αφού το στέγνωναν το περνάγανε με ένα λιπαρό διάλυμα για να γίνει πιο απαλό. Στην συνέχεια το δέρμα τριβόταν και γυαλιζόταν. Η βαφή ήταν το επόμενο στάδιο, διαποτίζοντας το δέρμα με διάφορες κυρίως φυτικές βαφές. Τέλος αφού το δέρμα στέγνωνε καλά ήταν έτοιμο για χρήση σαν υλικό ραφής ρούχων, σαν υλικό για παπούτσια, τσάντες, εργαλεία ακόμα και για γραφική ύλη!

Η διαδικασία παραμένει σχεδόν ίδια μέχρι σήμερα. Βασικές διαφορές η αντικατάσταση των φυτικών ουσιών με χημικές ισχυρότερης δράσης και το χάραγμα και τέντωμα των δερμάτων που πολλαπλασιάζει την επιφάνειά τους.''

διφθέρα και μεμβράνα
''Η διαφορά μεταξύ δέρματος και περγαμηνής είναι ότι το δέρμα προέκυπτε από άργασμα αποτριχωμένου δέρματος ζώου με φυτικά υλικά που περιείχαν βυρσοδεψικό οξύ. Η περγαμηνή αντίθετα δεν γινόταν με το άργασμα του ζώου, αλλά μετά από κατεργασία του με ασβέστη, αφού το ξήραιναν τεντωμένο και έπειτα το έξυναν και το λείαιναν. Στην αρχαία γραμματεία το δέρμα ζώου αναφέρεται συχνά ως μέσο γραφής, ενώ οι όροι που χρησιμοποιούνται αδιακρίτως και για τα δύο είναι οι όροι διφθέρα και μεμβράνα. ο Ηρόδοτος συγκεκριμένα (5, 58) αναφέρει πως οι Έλληνες της Ιωνίας έγραφαν πριν από τον πάπυρο σε δέρματα αιγοπροβάτων.''


Εργαλεία κατεργασίας του ξύλου από τους ελληνες στην αρχαιότητα
hellinon.net/NeesSelides/Ergaleia.htm

μεμβράνα: λεπτό δερμα κατεργασμένο που χρησιμεύει ως υλικό γραφής || Μεμβράνη Τυμπάνου (αυτιού) αλλά και του μουσικού οργάνου.

Συνώνυμο διφθέρες > τουρκ. defter > σημερινό τεφτέρι=κατάστιχον. Μεμβράνες άριστης ποιότητας κατασκεύαζαν στην Πέργαμο. Ονομαζοταν «περγαμηνές διφθέρες», το επίθετο ουσιαστικοποιήθηκε: "περγαμηνή" : διφθέρα.

Αναφορές:

τὴν δ᾽ ἐπιστολὴν ἑλληνίζειν ἐν διφθέρᾳ γεγραμμένην, δηλοῦσαν ὅτι Πῶρος εἴη ὁ γράψας,

Στράβων - Γεωγραφία - 15.74

[13] τὸν φελόνην, ὃν ἀπέλειπον ἐν Τρῳάδι παρὰ Κάρπῳ, ἐρχόμενος φέρε, καὶ τὰ βιβλία, μάλιστα τὰς μεμβράνας.

Επιστολή Παύλου Προς Τιμόθεον Β 4.13

http://www.stougiannidis.gr/hypoglossal/26.htm.

'' ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΤΑΔΙΟ: Αλάτιζε καλά τα δέρματα και κατόπιν τα κρεμούσε για να στεγνώσουν. Μετά από 20 ημέρες περίπου τα βουτούσε μέσα σε γούρνες με νερό και καυστική ποτάσα, ώστε να φύγουν οι βρωμιές και να μαλακώσουν. Στη συνέχεια τα τέντωνε και μ’ ένα μαχαίρι καθάριζε καλά τα τελευταία υπολείμματα από κρέας, λίπος κλπ. Για 8 περίπου ημέρες τα έχωνε μέσα σε λακκούβες με νερό και λιωμένο ασβέστη. Με τον ασβέστη γινόταν η αποτρίχωση, αφού μαλάκωνε καλά και άνοιγαν οι πόροι του δέρματος. Τις τρίχες δεν τις πετούσε φυσικά. Τις έδινε για το γέμισμα των σαμαριών και για οικοδομικά υλικά.
Η επεξεργασία των δερμάτων όμως δεν έχει ακόμη τελειώσει. Τα αποτριχωμένα πλέον δέρματα τα βουτούσε για 2-3 μέρες σε ξύλινες σκάφες γεμάτες ακαθαρσίες σκύλων με χλιαρό νερό, για να απομακρύνει τον ασβέστη, να τα λιπάνει και να γίνουν ελαστικά. Μετά τα έπλενε με άφθονο νερό γιατί οι ακαθαρσίες των σκύλων είχαν καυστικές ιδιότητες που μπορούσαν να καταστρέψουν τα δέρματα.
ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑΔΙΟ: Κρατούσε περίπου 15 ημέρες και σ’ αυτό γινόταν μια ειδική επεξεργασία για να σταματήσουν το σάπισμα του δέρματος. Μια μέθοδος ήταν η παραδοσιακή με φυτική κατεργασία με λίπη και έλαια. Τα φυτικά υλικά περιείχαν μεγάλες ποσότητες από το καπάκι του βελανιδιού, τα φύλλα από το σχίνο, τη φλούδα του πεύκου και της καστανιάς ή τη ρίζα του πουρναριού. Αυτά τα έτριβε σε χειροκίνητους μύλους και τα διέλυε σε ζεστό νερό. Άφηνε το νερό να κρυώσει κι εκεί έριχνε τα δέρματα για λίγες ημέρες. Ύστερα τα καθάριζε καλά, τα στέγνωνε, τα λάδωνε και με ειδικούς κυλίνδρους τα σιδέρωνε. Τώρα, τα δέρματα καθαρά, γυαλισμένα, βαμμένα και σιδερωμένα ήταν έτοιμα...''

~~~~~~~~~

Τρόποι σύνδεσης των ξύλων

Τα ξύλα συνδεόταν με διάφορους τρόπους. Ο προχειρότερος τρόπος ήταν με σχοινί.

http://diocles.civil.duth.gr/links/h...ood/wood1.html

sycamore
Acer pseudoplatanus
Platanus occidentalis
Ficus sycomorus
Theophrasztosz Quercus ilex

Creese,
~Roberts l 98l ,pp . 304. I n her r e cons t ruc t ion of a l y r a
discussed i n t h i s a r t i c l e , Roberts used sycamore for t h e crossbar as
well, but records t h a t the wood was not hard enough to withstand the
pressure of the strings: "In an attempt to copy the Elgin lyre
fragments as closely as possible, the crossbar was constructed out of
sycamore. The strings were then tied around sycamore pegs and the
crossbar in such a way that a pull on the peg tightened o r loosened the
string. A f t e r a few days, however, the strings had cut into the
crossbar and indentations appeared on the aide of t h e peg in contact
with t h e crossbar. Obviously the crossbar and pegs should have been
made of harder wood" (Roberts 1981, p. 305). Roberts' d i f f i c u l t i e s may
have been caused by an incorrect choice of wood, There are three trees
of very d i f f e r e n t type which are conmtonly given the name 'sycamoreW.
The tree most often called %ycamoreW in North America is i n fact a
plane-tree, Planatus occidentalis - A very similar species is found in
Britain and Europe, Planatus orientalis. In B r i t a i n , however, this
species is always called 'plane-tree"; since Robertsr home is in
England, she would not l i k e l y have used thia wood in her reconstruction
and called it "sycamoren. The tree most commonly called "sycamore" in
B r i t a i n is i n fact a species of maple, Acer pseudoplatanus. It does
have a hard wooà, but not nearly so hard as that of t h e true sycamore,
which is i n r e a l i t y a variety of f i g , Ficus sycomorus. This tree, which
is tropical and hence not native to northern Europe or Britain, is the
m ~ o p q( ~ K O V= f i g ) known ta the Greeks , which grew in Pa l e s t ine (cf.
Luke 19-4) and Egypt as -11. This true sycamore was known i n antiquity
for its very hard wood: "The wood is valuable for its hardness, so much
so that i n Ancient Egypt it was used to malce sarcophagi" (Paola Lanzara
and Mariella P i z z e t t i , Guide to Trees, ed. Arnoldo Mondadori, trans.
Hugh Young (New York: Simon and Schuster, 1977) S116). It is likely,
then, t h a t Roberts used the wood of Acer pseudoplatanus, t h e maple more
commonly called "sycamore" i n England, instead of Ficus sycomorus, the
true sycamore of which the Elgin l y r e ' s a m and crossbar were really
made, Bad she been able t o obtain true sycamre wood, she would likely
have found it hard enough for t h e task.''

~~~~~~~~~~~~~

ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

[Ερμηνεία με επιφύλαξη. Κάθε εποχή, κάθε καλλιτέχνη έχει την δικιά της “ατμόσφαιρα”- “αύρα”- “χρώμα”, «ποιητική αδεία», κανόνα. Ενδιαφέρον να καταγράφουμε την πρώτη
εντύποση. Να κλειδώσουμε, και τέλος συγκρίνουμε με τα δεδομένα. ( Μέθοδο ''ιερή αγελάδα''. ) 

~~~~~~~

Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΛΥΡΑΣ

~ συμπόσια


Στα FHG (II, 248, απόσπ. 43) διαβάζουμε την ερμηνεία που δίνει στον όρο ο Δικαίαρχος από τη Μεσσήνη: "το δε υπό των συνετωτάτων, ως έτυχεν τη τάξει, ο δή καλείσθαι δια την τάξιν σκολιόν" (και [τρίτο] εκείνο που τραγουδιόταν από τους εμπειρότερους συνδαιτυμόνες, όπως ήταν καθισμένοι στην τύχη, και το οποίο τραγούδι ονομαζόταν σκολιόν, εξαιτίας της [ελικοειδούς] σειράς με την οποία το τραγουδούσαν). Και (ό.π. απόσπ. 44) Schol. Aristoph. Νεφέλαι 1364: "Δικαίαρχος εν τω Περί μουσικών αγώνων... οι τε γαρ άδοντες εν τοις συμποσίοις εκ παλαιάς τινος παραδόσεως κλώνα δάφνης ή μυρρίνης λαβόντες άδουσι" (ο Δικαίαρχος στο έργο του Περί μουσικών αγώνων [λέει ότι] ...στα συμπόσια, σύμφωνα με μια παλιά παράδοση, τραγουδούσαν κρατώντας κλωνάρι δάφνης ή μυρτιάς). Ο Πρόκλος (Χρηστομ. 19) γράφει: "το δε Σκόλιο μέλος ήδετο παρά τους πότους· διό και παροίνιον έσθ' ότε καλούσι" (το σκόλιο μέλος τραγουδιόταν σε συμπόσια [φαγοπότια]· γι' αυτό και, καμιά φορά, το λένε παροίνιο). Κατά τον Πίνδαρο , τα σκόλια μέλη επινοήθηκαν από τον Τέρπανδρο (Πλούτ. Περί μουσ. 1140F, 28).

Βλ. Page PMG "Garmina convivalia", 471-482, αποσπ. 884-917.

~Παιδεία





[...]
~~~~~

ΓΡΑΠΤΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ



~~~~~~~

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ

Παραστατικό είναι µίας ευθείας γραµµής, με διαίρεσης, και από κάτω ζώνη, λέξεις, σύμβολα, εικόνες.

~~~~~~~~~~~

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

~~~~~~~~~~~~

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Τὰ ζωϊκῆς προελεύσεως προϊόντα στὶς Βυζαντινὲς πηγές
Ἀνακοίνωση στὴν Ζ’ Συνάντηση Βυζαντινολόγων Ἑλλάδος καὶ Κύπρου,
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 20-33 Σεπτεμβρίου 2007.
http://www.anazitiseis.gr/.../zoika_...izantinis_gram...




http://www.bible-history.com/ibh/Gre...es+Making+Lyre

Limestone lyre box in the form of a tortoise. Made in Cyprus. About 3rd century BC. From Idalion. Excavated by R H Lang. CR 1873.3-20.39 (Sculpture C 439).
Idalion Antiquities at the British Museum

Idalion was an ancient city in Cyprus, near modern Dali, Nicosia District. Idalion was one of 10 Cypriot kingdoms listed on the prism (many-sided tablet) of the Assyrian king Esarhaddon (680669 BC). Eventually dominated by the Phoenician city of Citium, it became the centre of a cult of Aphrodite and of the Helleno-Phoenician deity Resheph-Apollo. A terra-cotta model found there (now in the Louvre) is believed to represent the Resheph-Apollo temple

en.wikipedia.org/wiki/Idalium

http://www.flickr.com/photos/22083482@N03/2706836570

Tortoise shell lyre

Tortoise shell ekeion (sound box) of a lyre, with iron chordotonon (tailpiece for attaching the strings)

from Roca Vecchia (Melendugno (LE)), from a tomb of 13/11/1931
5th c. BCE

Lecce, Museo Provinciale, inv. 3935
http://www.flickr.com/photos/dandiffendale/3811303817/

http://img.groundspeak.com/waymarkin...8af6ab5ed4.JPG

N 51° 31.131 W 000° 07.573
30U E 699376 N 5711441
Quick Description: This lyre is located in the British Museum.
http://www.waymarking.com/waymarks/W...don_England_UK


Αρχαιολογικού Μουσείου του Άργους. Στην προθήκη 20 του ισογείου εκτίθεται θραύσμα οστέινου αυλού (εικ. 15) του 7ου αιώνα π.Χ. με δύο τρήματα, δύο οπές∙ στην εντοιχισμένη προθήκη 13 του ισογείου επίσης εκτίθεται το επεξεργασμένο κέλυφος χελώνας (εικ. 16) που αποτελούσε ηχείο λύρας και βρέθηκε μαζί με ένα δεύτερο κέλυφος σε αποθέτη των Υστεροαρχαϊκών Χρόνων (6ος αιώνας π.Χ.) κοντά στο Αρχαίο Θέατρο.


Αξίζει να σημειωθεί ότι η λύρα, που ήταν εφεύρεση του Ερμού, ήταν ένα έγχορδο όργανο που είχε για ηχείο κέλυφος χελώνας. Στην εικόνα 17 βλέπουμε την περίφημη λύρα του Έλγιν του 5ου αιώνα π.Χ., που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου. Τα πιο κατάλληλα για τη χρήση αυτή ήσαν τα κελύφη της κρασπεδωτής χελώνας (testudo marginata), που συναντάται σε μεγάλους πληθυσμούς και στο Παρθένιον όρος, το σημερινό Παρθένι, μεταξύ Τεγέας και Αρκαδίας, όπου υπήρχε και ιερό του Πανός, ο Παυσανίας μάλιστα σημειώνει την καταλληλότητα αυτής της χελώνας για ηχεία λύρας [46].
Παυσανίου Ἀρκαδικά VIII, LIV, 7.




Εικ. 17. Η λύρα του Έλγιν. 1816. 6-10. 501. Βρετανικό Μουσείο.
http://argolikivivliothiki.gr/2011/0...CE%AC%CF%80-2/

1ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Μουσικής Έρευνας

Προβλήματα στην αξιολόγηση των ευρημάτων μουσικών οργάνων της αρχαιότητας και προτάσεις αντιμετώπισής τους.

Ουρανία Μπάνου

http://www.iema.gr/data/Events/Confe...nou_speech.htm



The origin of the Greek tortoise-shell lyre
"The history of stringed instruments in the Aegean begins with the third-millennium Cycladic civilization, which possessed a form of triangular harp. In the second millennium, box-lyres appeared for the first time in the Aegean, among the Minoans, and the harp appears to have vanished. The change from harp to lyre as the exclusive stringed instrument of the region has beenexplained in two ways: one theory claims that the Cycladic harp evolved into the Minoan lyre; another claims that the lyre was introduced into the Aegean from the East, where its origins can be traced to fourth-millennium Sumer. The second appears to be the more well-founded of the two theories, although the possible influence ofCycladic instruments on the shape of the Minoan lyre cannot be discounted. The Myceneans inherited the Minoan box-lyre, but before the collapse of their civilization a new variant on it had beendeveloped. This was the tortoise-shell lyre, alighter, more simply built instrument whose shape essentially follows that of the box-lyre. It made its first appearance in the Bronze Age, is found in Greek art early in the Archaic Period, and appears in literature about a century later, by which time it had become a common instrument in the Greek world. A look at the very similar bowl-lyres of modern Africa helps to establish a southward direction for the instrument''s migration, and a Hellenistic date for the lyra''s arrival in Egypt denies the possibility of an African genesis for the instrument. Neither can claims of its European origin be substantiated. The lyra appears to have been a Bronze-Age Aegean invention whose form was inspired by the originally Mesopotamian box-lyre."
Author(s): Creese, David E. (David Evan)
URL: http://www.nlc-bnc.ca/obj/s4/f2/dsk3/ftp04/mq24822.pdf
Format: Book
Publisher: National Library of Canada = Bibliothèque nationale du Canada
Publication City: Ottawa
Date: [1998]
Source: Canadian theses = Thèses canadiennes
ISBN: 0612248224
Permalink: http://www.etana.org/node/6711


The reconstruction proposed here is in agreement with hat of Phalakres' (Fig 22 50), which was based primarily on the carapace from Bassai, in so far as the tailpiece ends are not insterted into the arms. However, there is a significant difference between the two reconstructions: Phaklares nailed the arms onto the carapace, considering the fact that traces of iron rust were found around the periphery of the relevant holes, while in our case, the holes are much larger than those of the Bassai carapace, and it thous seem unlikely that nails were used for securing the arms onto the shell. It is much more probable that, as has already been suggested, the ends of the arms, adequately thinned down, were pused into the holes, were they came to a halt, without the use of any futher fastening material, such a nails (Fig 25) The protruding ends of the arms could have then been concealed, if necessary, under the rim of the skin.

50) Faklares 1977, 227. shed. 8a-b

P. Courbin, 'Les lyres d'Argos', in Etudes argiennes (BCH Suppl., 6), Paris 1980, 93-114.

Courbin, in his reconstruction of the Argos lyre 53, assumed that the arms were 'caged' inside a semispherical 'harness', made of two curved cylindrical elements, inserted into the four (exant) perforations in the shell. However, much of the shell is missing, so this particular find should not be regarded as a good piece of evidence for the way the arms were attached to the soundbox.

53) Courbin 1980, 105, figs. a-c.

http://www.vml.de/e/inhalt.php?ISBN=978-3-89646-650-1



Psaroudakēs, Stelios <P073>:
A Lyre from the Cemetry of the Acharnian Gate, Athens (59-79).
Eine Leier vom Friedhof beim Acharnischen Tor, Athen.

Abstract
So far, in reconstructions of the ancient Greek lyre of the Chelys type [Phaklares, Courbin, Roberts, Bélis, Prohászka], the arms of the instrument were fixed to the sound box, made from a carapace/ tortoise either with nails/nail or with varied internal struts, which were partially nailed to the carapace. However, a new find from a classical grave in the cemetery of the Acharnian Gate, Athens, suggests a different construction method for this part of the instrument: two large holes are symmetrically placed along the long axis of the carapace at the points where the lower end of the arms should be. This leads to the supposition that the arms were "slotted" into these holes, rather than being nailed or attached in a different manner to the inside of the body. Similar holes, which were discovered in other, so far unpublished lyre carapaces/ lyre [Lecce, Poseidonia and probably Ambrakia II and Lokkroi I], support this hypothesis.

Zusammenfassung
Bei bisherigen Nachbauten der antiken griechischen Leier vom Typ der Chelys [Phaklares, Courbin, Roberts, Bélis, Prohászka] wurden die Arme des Instruments mit Nägeln / Nagel an dem aus einem Schildkrötenpanzer / Schildkröte hergestellten Resonanzkörper befestigt, oder mit innen liegenden Verstrebungen verschiedener Art, die teilweise an den Panzer genagelt wurden. Ein neuer Fund in einem Grab aus klassischer Zeit auf dem Friedhof des Acharnischen Tores in Athen legt jedoch eine andere Konstruktionsweise dieses Instrumententeils nahe: Zwei große Löcher sind symmetrisch neben der Längsachse des Panzers an Stellen eingelassen, wo sich das untere Ende der Arme befinden sollte. Das lässt vermuten, dass die Arme in diese Löcher „gesteckt“ und nicht mit Nägeln oder auf andere Weise im Innern mit dem Schallkörper verbunden wurden. Ähnliche Löcher, die in anderen, bisher unveröffentlichten Lyrapanzern / Lyra entdeckt wurden [Lecce, Poseidonia und vermutlich Ambrakia II und Lokroi I], unterstützen diese Interpretation.

A. The grave and its content (59-60)

* Six whitewashed funeral jars
* Four small bottles with remnants of an ochre coloured substance
* “Plastic” in the shape of a scallop [sea shell]
* Two bone styli / stylus
* 77 Knuckles
* Piece of leather
* Three small jars of alabaster
* Metal pieces belonging to body scrappers / strigils
* Pottery jewelry box
* Bronze pin
* Plaques of a disjointd tortoise carapace
* Small iron pieces

B. The restoration of the carapace (60-61)

C. Other archaeological tortoise carapaces (61)

* Daphnē / Daphne, grave - found 1981, 2nd half of the 5th century BC
* Argos, depository of a santury - found 1956, late Archaic
* Bassai, Temple of Apollōn - found 1976, 1st half of the 5th century BC
* Ambrakia, Cemetery of Koutsomyta - found 1957, 2nd half of the 5th century BC
* Ambrakia, S. W. Cemetery, Classical
* Lecce, Archaeological Museum
* Poseidōnia / Poseidonia, ‘Tomba di Tufatore’ - Late Archaic, early 5th century BC / Paestum
* Metapontion, Pantanello Necropolis, tomb 336 - found 1981-1984
* Epizephyrioi Lokroi, Necropolis of Lucifero - found 1916, early 5th century BC

D. Features of the carapace (61-62)

E. Analysis and reconstruction (62-65)

1. Holes A, B, C, D [tail end rim of the carapace] (62-63)
2. Hole E [apex] (63)
3. Hole F [to the side of hole E] (63)
4. Holes G, H, I, J [head end, middle] (63)
5. Metallic element a+b+c+d+e [tailpiece] (63-64)
6. Holes M, N [large, oval] (64-65)

F. Conclusion (65)

G. Bibliography (66)

H. Figures (67-79)

Psaroudakēs, Stelios (2000) 'The arm-crossbar junction of the Classical Hellenic kithara', in Studien zur Musikarchäologie II. Music Archaeology of early Metal Ages. Papers from the 1st Symposium of the International Study Group on Music Archaeology at Monastery Michaelstein, 18-24 May, 1998, eds. Ellen Hickmann & Ingo Laufs & Ricardo Eichmann. Orient-Archäologie 7. Rahden, Westf.: 263-78.

Στέλιος Ψαρουδάκης ( 1997) «Ο αρμός του άνω βραχίονα με τον ζυγό σε κιθάρα της ζωφόρου του. Παρθενώνα», Ιδιόφωνο 1:28-35

[Σημαντική παρατήρηση, (οι κατασκευαστές συνήθως αγνοούν) , βραχίονα , μέσον τρύπα, διαπερνάει το ζυγό.]

Metaponto, Poseidonia, and Pompeii, is the most thorough study of the skeletal and ...... above), the carapace of the turtle used as a lyre. (Fig. 10). ...
http://www.utexas.edu/research/ica/p...Chroa_SCRN.pdf

''Όστρακο χελώνας από την αρχαία Αμβρακία (σημ. Άρτα). Αρχαιολογικό Μουσείο Άρτας (αρ. ΑΕ 5646). 5ος αι. π.Χ. Συγκολλημένη από διάφορα κομμάτια. Λείπουν ορισμένες περιφερειακές και μια σπονδυλική πλάκα του οστράκου. Χρησιμοποιήθηκε ως ηχείο λύρας. Η κάτω επίπεδη επιφάνεια του οστράκου έχει αφαιρεθεί με πριόνι. Σε δύο πλευρικές πλάκες του οστράκου (προς το κεφαλικό άκρο) διασώζονται πέντε οπές που ανοίχτηκαν με τρυπάνι· δύο στην δεξιά πλευρά και τρεις στην αριστερή. Οι οπές χρησίμευαν για την προσήλωση των πήχεων της λύρας. Η απουσία οπών στις περιφερειακές πλάκες υποδηλώνει πως το τέντωμα του δέρματος στο άνοιγμα του οστράκου έγινε με σπάγκο, ο οποίος περάστηκε μέσα από αναδιπλούμενη παρυφή του δέρματος. Στην άλλη περίπτωση, το δέρμα ραβόταν πάνω στο όστρακο με την βοήθεια πυκνών οπών.''

Panticapaeum Lyra

Αρχαιολογικό Μουσείο Άρτας/Archeological Museum of Arta
http://el-gr.facebook.com/photo.php?...type=3&theater

Αρχαιολογικό μουσείο Λευκάδας – Το Αρχαιολογικό μουσείο στεγάζεται στο πολιτιστικό κέντρο της Λευκάδας από το 1999 . Εάν το επισκεφτείτε θα δείτε ευρήματα από την μέση παλαιολιθική εποχή ( 200.000 – 35.000 π.Χ. ) εώς τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους . Αποτελείται από τέσσερις αίθουσες . Στην αίθουσα Α βρίσκονται ευρήματα που αφορούν τον δημόσιο και ιδιωτικό βίο των κατοίκων στα ιστορικά χρόνια . Πιο συγκεκριμένα , τοπογραφία της αρχαίας πόλης , ιδιωτικές κατοικίες , ελία – λάδι , υφαντική , οίνος , εμπόριο , νομισματοκοπία , μουσική και άλλα . Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα χάλκινα κλειδιά αυλών που βρέθηκαν ως κτερίσματα σε αρχαίους τάφους , καθώς και ένα χελώνιο και οστέινα κλειδιά αρχαίας λύρας μαζί με την αναπαράστασή της .

http://www.europe-hotels.gr/gr/greec..._monuments.htm

https://docs.google.com/viewer?pid=e...umber=10&w=800

https://docs.google.com/viewer?pid=e...umber=10&w=800

Tombe con strumenti musicali nella necropoli
di Lucifero: aspetti del rituale e dell’ideologia
funeraria a Locri Epizefiri
Diego Elia

Tombe con strumenti musicali nella necr opoli di Lucifer o 419
Fig. 29.1 Tomba 1143: cassa di risonanza realizzata con un carapace di tartaruga, con chordoton in ferro inserito (sopra) (Elia 2001:
n. 1143/3).
Fig. 29.2 Elementi pertinenti a strumenti musicali a corda: a) bischero in osso dalla tomba 754 (dal Taccuino SIC. 95, p. 29; Elia 2001:
n. 754/7); b) estremità in osso del giogo, con chiodino in bronzo per il fissaggio (dal Taccuino SIC. 95, p. 29; Elia 2001: n. 754/9); c)
plettro in ferro (dal Taccuino SIC. 103, p. 9bis; Elia 2001: n. 1149/5).

[PDF]
Atti 27
www.fupress.com/Archivio/pdf%5C4395.pdfΜορφή αρχείου: PDF/Adobe Acrobat
drepatria (Atene, Arta, forse Corinto)17, e piuttosto ... presenza della lyra attesta dunque la partecipazio- ne del suo ...... Phaklaris P. 1977, ΧΕΛΥΣ, 32: 218-233.

30.
Gli strumenti musicali locresi tra iconografia
e realia*
Lucia Lepore
Fig. 30.11 Strumenti della tomba 1290: a) carapace, b) chordotonon

Fig. 30.12 Restituzione grafica della lyra da Rocavecchia (A. Quercia).

Fig. 30.14 Chordotonon della tomba 1004 (Taccuini Orsi

Fig. 30.15 Strumenti della tomba 754: a) bischeri, b) pomello con chiodo, c) doppio aulos.

Fig. 30.17 Lyra della tomba 1143: a) carapace, b) chordotonon.

Fig. 30.18 Lyra della tomba 730: a) carapace, b) chordotonon.

Fig. 30.19 Carapace della tomba 684

Fig. 30.21 Chordotona di bronzo dalla necropoli.

Fig. 30.33 Strumenti della tomba 1290: a) carapace, b) chordotonon, c) bischero

Fig. 30.37 Strumenti della tomba 754: a) bischeri, b) pomello con chiodo

Fig. 30.34 Bischero con segni di usura (F. Cinotti).

Fig. 30.36 Chordotonon della tomba 996.

Fig. 30.37 Strumenti della tomba 754: a) bischeri

Fig. 30.38 Lyra della tomba 1143: a) carapace, b) chordotonon

Fig. 30.39 Lyra della tomba 730: a) carapace, b) chordotonon, c) lamina di bronzo, d) lamine di ferro.

Fig. 30.40 Carapace della tomba 684

Fig. 30.42 Chordotona di bronzo dalla necropoli.

Fig. 30.43 Chordotonon di bronzo A (F. Cinotti).

Creese, Arta, Basszai, Argosz, Eleuszisz, Kerküra, a calabriai Lokroi Epizephüroi Mélosz

F i g . 13. Phylakopi SF 814:
tortoise-shell fragments showing
drill-holes. Mycenean, Ca. 1130
B.C. [Renfrew 1985, pl. 64(d).]

Calabria: L o c r i
Epizephyrii carapace. [ Phaklaris
1982, p. 225 fig. 7.1

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ

λύρα

ἐυστρεφής well-twisted
(Show lexicon entry in Middle Liddell) (search)
ἐυστρεφές adj sg neut voc
ἐυστρεφές adj sg neut acc
ἐυστρεφές adj sg neut nom
ἐυστρεφές adj sg masc voc
ἐυστρεφές adj sg fem voc

ἐυ στρεφές (Sorry, no information was found for ἐυ στρεφές. LSJ) [στριφτάρι ;]
τ' όπλο σαν πήρε το τρανό κι από παντούθε το είδε,
σαν έμπειρος τραγουδιστής στη φόρμιγγα τεχνίτης,
που εύκολα κόρδα με γερό στριφτάρι σου τεντώνει,
(φ Τόξου θέσις. Μετάφραση Αργύρη Εφταλιώτη)

ἐυστρεφὲς ~ ἔστριψα
165 εἰρυσάμην· τὸ μὲν αὖθι κατακλίνας ἐπὶ γαίῃ
εἴασ᾽· αὐτὰρ ἐγὼ σπασάμην ῥῶπάς τε λύγους τε,
πεῖσμα δ᾽, ὅσον τ᾽ ὄργυιαν, ἐυστρεφὲς ἀμφοτέρωθεν
ἀμφοτέρωθεν
πλεξάμενος συνέδησα πόδας δεινοῖο πελώρου
τὸ στρώνω χάμου, καὶ σκοινὶ μὲ λυγαριὲς καὶ βοῦρλα
ὡς μιὰν ὀργυιὰ σὰν ἔστριψα, μὲ τέχνη ἀπ' ἄκρη ὡς ἄκρη,
καλόδεσα τοῦ θεότρανου τοῦ ζώου μαζὶ τὰ πόδια,

Eustathii Archiepiscopi Thessalonicensis Commentarii ad Homeri ...
J. G. Stallbaum, Eustathius, J. G. Stallbaum - 2010 - Literary Collections - 344 σελίδες
Κόλλοψ δέ 6 παρά τοις ύστερον χόλλαβος, δι ού τεινονται α'ι τοιανται χορδαί. και ο'ντω, φασι, λεγόμενος διότι τό παλαι'ον έκ δερμάτων σκληρών ήν τών πρός τω ...

http://books.google.gr/books?id=XGbJ...%CF%88&f=false

κόλλοψ , οπος, ὁ,
A. [select] peg or screw by which the strings of the lyre were tightened, Od.21.407, cf. Pl.R.531b, Luc.DMar.1.4: metaph., “τῆς ὀργῆς . . τὸν κόλλοπ᾽ ἀνεῖμεν” Ar.V.574.
2. [select] bar by which a windlass was turned, Arist.Mech.852b12.
II. [select] thick skin on the upper part of the neck of oxen, Ar.Fr.646; and of swine, ib.506.3.
2. [select] metaph., = ἀνδρόγυνος, cinaedus, Eub.11, Diph.43.22, AP12.42 (Diosc.), cf. Hsch.

κόλλοψ 1

[select] the peg or screw by which the strings of the lyre were tightened, Od., Plat.:—metaph., τῆς ὀργῆς τὸν κόλλοπ᾽ ἀνιέναι to let down the strings of your passion, Ar.
1 κόλλοψ, οπος, ὁ

κόλλοψ , οπος: peg of a lyre, round which the string was fastened, Od. 21.407†.

χέλυς, χελώνη

δέρμα βοὸς

ἑπτὰ δὲ θηλυτέρων ὀίων χορδάς

πλήκρτρον

δόνακας καλάμοιο

pékhüsz
Greek-English Lexicon – πῆχυς

zügon
Greek-English Lexicon – ζυγόν

kollopsz
Greek-English Lexicon – κόλλοψ
Scholiast on Lucian Juppiter Tragoedus 10-15 and Adversus Indoctum 5.10
glosses the term ΠΑΣΣΑΛΙΣΚΟΙ (pegs ) with ~ΚΟΛΛΟΠΕΣ

ΠΑΣΣΑΛΙΣΚΟΙ

khordé
Greek-English Lexicon – χορδή

eüsztrephész
Greek-English Lexicon – ἐυστρεφή

Greek-English Lexicon – στρέφω

neürai
Greek-English Lexicon – νευρά


magasz
Greek-English Lexicon – μαγάς


khordotonon
Greek-English Lexicon – χορδοτόνον

χέλυς
Perseus Encyclopedia - Chelys-Lyre

ΗΧΕΙΟΝ

ΠΛΗΚΤΡΟΝ

ΤΕΛΑΜΩΝ

ΔΟΝΑΚΑΣ ΚΑΛΑΜΟΙΟ

~λυροποιός Κλεοφώντας («λυριτζής»)
Κλεοφών
''Γνωρίζουμε ότι μάλλον ήταν παντρεμένος με μία γυναίκα που λεγόταν Ξαλαβακχώ[3] και ότι πρέπει να είχε παιδιά, αφού αναφέρεται από το Λυσία[4] ότι «οι συγγενείς που άφησε πίσω του είναι δεδηλωμένα πένητες» -κάτι που δεν θα αναφερόταν για γονείς ή θείους παρά για την κατιούσα γραμμή, τα παιδιά. Γνωρίζουμε επίσης ότι ο πατέρας του και πιθανόν ο ίδιος ήταν έμπορος, και ασχολείτο αρχικά τουλάχιστον με το εμπόριο λυρών[5][6]αλλά ούτε γι’ αυτό υπάρχει απόλυτη βεβαιότητα, μια που πιθανόν ο όρος «λυριτζής» χρησιομοποιείτο ίσως με μεταφορική έννοια για να τον υποβιβάσει –οι ολιγαρχικοί αλλά και οι πλούσιοι δημοκράτες θεωρούσαν τότε ότι απαξίωναν τους οπαδούς της άμεσης δημοκρατίας με παρεμφερείς χαρακτηρισμούς και έλεγαν για παράδειγμα τον Κλέωνα βυρσοδέψη, τον Ευκράτη λιναρέμπορο, τον Υπέρβολο λυχνοπωλητή, τον Λυσικλή ζωοέμπορο κ.λπ.''


5↑ Ο Ανδοκίδης, αριστοκράτης, που κατηγορούσε τον Αλκιβιάδη για τις Ερμές, λέει χαρακτηριστικά ότι το σπίτι του ποτέ δεν είχε να ντραπεί για κάτι, παρά μόνον όταν είχε εξοριστεί ο ίδιος και έμενε εκεί ο λυροποιός Κλεοφώντας
6↑ Ο Αριστοτέλης. Αθηναίων Πολιτεία, 28


Words in Corpus Max Max/10k Min Min/10k Corpus Name
78103 1 0,128 1 0,128 Plato, Cratylus, Theaetetus, Sophist, Statesman
67774 2 0,295 2 0,295 Plato, Euthydemus, Protagoras, Gorgias, Meno
48230 1 0,207 1 0,207 Aeschines, Speeches
19623 1 0,51 1 0,51 Andocides, Speeches
16508 1 0,606 1 0,606 Aristotle, Athenian Constitution
2064 1 4,845 1 4,845 Plutarch, Maxime cum principbus philosopho esse diserendum

λυ^ροποι-ός , ὁ,
*A. [select] lyre-maker, And.1.146, Pl.Euthd. 289b, 289d,Cra.390b, Anacr.30 (codd. Heph., μυρο- Bgk. fromPoll.7.177).


Σωκράτης
τίς οὖν ὁ τῷ τοῦ λυροποιοῦ ἔργῳ χρησόμενος;ἆρ᾽ οὐχ οὗτος ὃς ἐπίσταιτο ἂν ἐργαζομένῳκάλλιστα ἐπιστατεῖν καὶ εἰργασμένον γνοίηεἴτ᾽ εὖ εἴργασται εἴτε μή;

Plat. Crat. 390b

τοιαύτης τινὸς ἄρα ἡμῖν ἐπιστήμης δεῖ, ὦκαλὲ παῖ, ἦν δ᾽ ἐγώ, ἐν ᾗ συμπέπτωκεν ἅμα τότε ποιεῖν καὶ τὸ ἐπίστασθαι χρῆσθαι τούτῳ ὃἂν ποιῇ.

φαίνεται, ἔφη.

πολλοῦ ἄρα δεῖ, ὡς ἔοικεν, ἡμᾶς λυροποιοὺς δεῖν

[289ξ] εἶναι καὶ τοιαύτης τινὸς ἐπιστήμηςἐπηβόλους. ἐνταῦθα γὰρ δὴ χωρὶς μὲν ἡποιοῦσα τέχνη, χωρὶς δὲ ἡ χρωμένη διῄρηταιτοῦ αὐτοῦ πέρι: ἡ γὰρ λυροποιικὴ καὶ ἡκιθαριστικὴ πολὺ διαφέρετον ἀλλήλοιν. οὐχοὕτως;

Plat. Euthyd. 289b

Κλεοφῶν δὲ ὁ λυροποιός, ὃν πολλοὶ δεδεμένον ἐν πέδαις ἐμνημόνευον, παρεγγραφεὶς αἰσχρῶς πολίτης καὶ διεφθαρκὼς νομῇ χρημάτων τὸν δῆμον, ἀπολόψειν ἠπείλει μαχαίρᾳ τὸν τράχηλον, εἴτις εἰρήνης μνησθήσεται:

Aeschin. 2 76



ἔχει δὲ καὶ ὑμῖν, ὦ ἄνδρες, οὕτως: ἐάν με νυνὶδιαφθείρητε, οὐκ ἔστιν ὑμῖν ἔτι λοιπὸς τοῦγένους τοῦ ἡμετέρου οὐδείς, ἀλλ᾽ οἴχεται πᾶνπρόρριζον. καίτοι οὐκ ὄνειδος ὑμῖν ἐστιν ἡἈνδοκίδου καὶ Λεωγόρου οἰκία οὖσα, ἀλλὰπολὺ μᾶλλον τότ᾽ ἦν ὄνειδος, ὅτ᾽ ἐμοῦφεύγοντος Κλεοφῶν αὐτὴν ὁ λυροποιὸς ᾤκει.οὐ γὰρ ἔστιν ὅστις πώποτε ὑμῶν παριὼν τὴνοἰκίαν τὴν ἡμετέραν ἀνεμνήσθη ἢ ἰδίᾳ τι ἢδημοσίᾳ κακὸν παθὼν ὑπ᾽ ἐκείνων

Andoc. 1 146



εἶτα μετὰ τούτους τῶν μὲν ἑτέρων Θηραμένης ὁἍγνωνος, τοῦ δὲ δήμου Κλεοφῶν ὁ λυροποιός,ὃς καὶ τὴν διωβελίαν ἐπόρισε πρῶτος:

Aristot. Const. Ath. 28

ἐμοὶ δὲ δοκεῖ καὶ λυροποιὸς ἂν ἣδιον λύρανἐργάσασθαι καὶ προθυμότερον, μαθὼν ὡς ὁταύτην κτησόμενος; τὴν λύραν 75 μέλλει τὸ Θηβαίων ἄστυ τειχίζειν ὡς ὁ Ἀμφίων, ἢ τὴν Λακεδαιμονίων στάσιν παύειν ἐπᾴδων καὶπαραμυθούμενος ὡς Θαλῆς 76

Plut. Maxime 1

πληκτροποιός maker of
(Show lexicon entry in LSJ) (search)
πληκτροποιός noun sg masc nom
Word frequency statistics




View this entry in a new window / back to top

πληκτρο-ποιός , ὁ,
A. maker of πλῆκτρα, Poll.7.154:—hence πληκτρο-ποιία , ἡ, manufacture of πλῆκτρα, ibid.: Adj. πληκτρο-ποιικός , ή, όν, ibid. Adv. -κῶς ibid.

πλῆκ-τρον , Dor. πλᾶκτρον , τό,
A. anything to strike with:
1. instrument for striking the lyre, plectrum, “χρυσέου ὑπὸ π.” h.Ap.185, cf. h.Merc.53, Pi.N.5.24, E.HF351 (lyr.); “κεράτινα π.” Pl. Lg.795a; “π . . . ξύλινον” IG22.1388.80; “κρούειν τῷ π.” Pl.Ly.209b; “π. ἐς λύρην ῥάψαι” Herod.6.51; “πλήκτρῳ . . πληγῶν γιγνομένων” Pl.R.531 b.
2. spear-point, “δορὸς διχόστομον π.” S.Fr.152 (lyr.); διόβολον π., of lightning, E.Alc.129 (lyr.); a bee's sting, Jul.Or.2.90a.
3. cock's spur, Ar.Av.759, 1365, Arist.HA504b7, PA694a13; also, spur of crayfish, “ὥσπερ π.” Id.HA526a5; an analogous bone of the ankle, ib.516b2; part of the thigh-joint, Poll.2.185, Hsch.
4. = πηδάλιον, Hdt.1.194, S.Fr.143.
5. goad, E.Rh.766.
6. = γλῶσσα, Poll. 2.104.

Words in Corpus Max Max/10k Min Min/10k Corpus Name
78103 1 0,128 1 0,128 Plato, Cratylus, Theaetetus, Sophist, Statesman
67774 2 0,295 2 0,295 Plato, Euthydemus, Protagoras, Gorgias, Meno
48230 1 0,207 1 0,207 Aeschines, Speeches
19623 1 0,51 1 0,51 Andocides, Speeches
16508 1 0,606 1 0,606 Aristotle, Athenian Constitution
2064 1 4,845 1 4,845 Plutarch, Maxime cum principbus philosopho esse diserendum

λυ^ροποι-ός , ὁ,
*A. [select] lyre-maker, And.1.146, Pl.Euthd. 289b, 289d,Cra.390b, Anacr.30 (codd. Heph., μυρο- Bgk. fromPoll.7.177).


Σωκράτης
τίς οὖν ὁ τῷ τοῦ λυροποιοῦ ἔργῳ χρησόμενος;ἆρ᾽ οὐχ οὗτος ὃς ἐπίσταιτο ἂν ἐργαζομένῳκάλλιστα ἐπιστατεῖν καὶ εἰργασμένον γνοίηεἴτ᾽ εὖ εἴργασται εἴτε μή;

Plat. Crat. 390b

τοιαύτης τινὸς ἄρα ἡμῖν ἐπιστήμης δεῖ, ὦκαλὲ παῖ, ἦν δ᾽ ἐγώ, ἐν ᾗ συμπέπτωκεν ἅμα τότε ποιεῖν καὶ τὸ ἐπίστασθαι χρῆσθαι τούτῳ ὃἂν ποιῇ.

φαίνεται, ἔφη.

πολλοῦ ἄρα δεῖ, ὡς ἔοικεν, ἡμᾶς λυροποιοὺς δεῖν

[289ξ] εἶναι καὶ τοιαύτης τινὸς ἐπιστήμηςἐπηβόλους. ἐνταῦθα γὰρ δὴ χωρὶς μὲν ἡποιοῦσα τέχνη, χωρὶς δὲ ἡ χρωμένη διῄρηταιτοῦ αὐτοῦ πέρι: ἡ γὰρ λυροποιικὴ καὶ ἡκιθαριστικὴ πολὺ διαφέρετον ἀλλήλοιν. οὐχοὕτως;

Plat. Euthyd. 289b

Κλεοφῶν δὲ ὁ λυροποιός, ὃν πολλοὶ δεδεμένον ἐν πέδαις ἐμνημόνευον, παρεγγραφεὶς αἰσχρῶς πολίτης καὶ διεφθαρκὼς νομῇ χρημάτων τὸν δῆμον, ἀπολόψειν ἠπείλει μαχαίρᾳ τὸν τράχηλον, εἴτις εἰρήνης μνησθήσεται:

Aeschin. 2 76



ἔχει δὲ καὶ ὑμῖν, ὦ ἄνδρες, οὕτως: ἐάν με νυνὶδιαφθείρητε, οὐκ ἔστιν ὑμῖν ἔτι λοιπὸς τοῦγένους τοῦ ἡμετέρου οὐδείς, ἀλλ᾽ οἴχεται πᾶνπρόρριζον. καίτοι οὐκ ὄνειδος ὑμῖν ἐστιν ἡἈνδοκίδου καὶ Λεωγόρου οἰκία οὖσα, ἀλλὰπολὺ μᾶλλον τότ᾽ ἦν ὄνειδος, ὅτ᾽ ἐμοῦφεύγοντος Κλεοφῶν αὐτὴν ὁ λυροποιὸς ᾤκει.οὐ γὰρ ἔστιν ὅστις πώποτε ὑμῶν παριὼν τὴνοἰκίαν τὴν ἡμετέραν ἀνεμνήσθη ἢ ἰδίᾳ τι ἢδημοσίᾳ κακὸν παθὼν ὑπ᾽ ἐκείνων

Andoc. 1 146



εἶτα μετὰ τούτους τῶν μὲν ἑτέρων Θηραμένης ὁἍγνωνος, τοῦ δὲ δήμου Κλεοφῶν ὁ λυροποιός,ὃς καὶ τὴν διωβελίαν ἐπόρισε πρῶτος:

Aristot. Const. Ath. 28

ἐμοὶ δὲ δοκεῖ καὶ λυροποιὸς ἂν ἣδιον λύρανἐργάσασθαι καὶ προθυμότερον, μαθὼν ὡς ὁταύτην κτησόμενος; τὴν λύραν 75 μέλλει τὸ Θηβαίων ἄστυ τειχίζειν ὡς ὁ Ἀμφίων, ἢ τὴν Λακεδαιμονίων στάσιν παύειν ἐπᾴδων καὶπαραμυθούμενος ὡς Θαλῆς 76


Acoustics of the Chelys – An ancient Greek tortoise-shell lyre - Elsevier
www.sciencedirect.com/.../S0003682X...
από E Bakarezos - 2011
http://www.sciencedirect.com/science...03682X11003069

http://www.flickr.com/photos/magistrahf/6376539245/

Συνημμένα Thumbnails

                   

                   

                   

                   

                   

                    

                   

                 

Συνημένες Εικόνες